ಶ್ಲೋಕ  37

ವೃಷ್ಣೀನಾಂ ವಾಸುದೇವೋsಸ್ಮಿ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಧನಂಜಯಃ | ಮುನೀನಾಮಪ್ಯಹಂ ವ್ಯಾಸಃ ಕವೀನಾಮುಶನಾ ಕವಿಃ ||

ಯಾದವ ವಂಶಜರಲ್ಲಿ ವಾಸುದೇವ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವತಃ ನಾನು ನಿನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತ, ಪಾಂಡವರಲ್ಲಿ ಧನಂಜಯ ಅರ್ಥಾತ್ ನೀನು, ಮುನಿಗಳಲ್ಲಿ ವೇದವ್ಯಾಸರೂ ಮತ್ತು ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಶುಕ್ರಾಚಾರ್ಯರೂ ಸಹ ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೩೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  36

ದ್ಯೂತಂ ಛಲಯತಾಮಸ್ಮಿ ತೇಜಸ್ತೇಜಸ್ವಿನಾಮಹಮ್ | ಜಯೋsಸ್ಮಿ ವ್ಯವಸಾಯೋsಸ್ಮಿ ಸತ್ತ್ವಂ ಸತ್ತ್ವತಾಮಹಮ್ ||

ನಾನು ಮೋಸಗೊಳಿಸುವವರಲ್ಲಿ ದ್ಯೂತವೂ, ಪ್ರಭಾವಶಾಲೀ ತೇಜಸ್ವಿಗಳ ತೇಜಸ್ಸು, ಜಯಶಾಲಿಗಳ ವಿಜಯವೂ, ನಿಶ್ಚಯಿಸುವವರ ನಿಶ್ಚಯವೂ ಮತ್ತು ಸಾತ್ತ್ವಿಕರಲ್ಲಿನ ಸಾತ್ತ್ವಿಕಭಾವವೂ(ಸತ್ತ್ವಗುಣ) ಆಗಿದ್ದೇನೆ. ||೩೬||

ಶ್ಲೋಕ  35

ದ್ಯೂತಂ ಛಲಯತಾಮಸ್ಮಿ ತೇಜಸ್ತೇಜಸ್ವಿನಾಮಹಮ್ | ಜಯೋsಸ್ಮಿ ವ್ಯವಸಾಯೋsಸ್ಮಿ ಸತ್ತ್ವಂ ಸತ್ತ್ವತಾಮಹಮ್ ||

ನಾನು ಮೋಸಗೊಳಿಸುವವರಲ್ಲಿ ದ್ಯೂತವೂ, ಪ್ರಭಾವಶಾಲೀ ತೇಜಸ್ವಿಗಳ ತೇಜಸ್ಸು, ಜಯಶಾಲಿಗಳ ವಿಜಯವೂ, ನಿಶ್ಚಯಿಸುವವರ ನಿಶ್ಚಯವೂ ಮತ್ತು ಸಾತ್ತ್ವಿಕರಲ್ಲಿನ ಸಾತ್ತ್ವಿಕಭಾವವೂ(ಸತ್ತ್ವಗುಣ) ಆಗಿದ್ದೇನೆ.||೩೫||

ಶ್ಲೋಕ  34

ಬೃಹತ್ಸಾಮ ತಥಾ ಸಾಮ್ನಾಂ ಗಾಯತ್ರೀ ಛಂದಸಾಮಹಮ್ | ಮಾಸಾನಾಂ ಮಾರ್ಗಶೀರ್ಷೋsಹಮ್ ಋತೂನಾಂ ಕುಸುಮಾಕರಃ ||

ಹಾಗೂ ನಾನು ಗಾಯನ ಮಾಡಲು ಯೋಗ್ಯ ಶ್ರುತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ಸಾಮ, ಛಂದಸ್ಸುಗಳ ಗಾಯತ್ರೀ ಛಂದಸ್ಸು, ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗಶೀರ್ಷ ತಿಂಗಳೂ ಮತ್ತು ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ವಸಂತಋತು ಆಗಿರುತ್ತೇನೆ||೩೫||

ಶ್ಲೋಕ  33

ಅಕ್ಷರಾಣಾಮಕಾರೋsಸ್ಮಿ ದ್ವಂದ್ವಃ ಸಾಮಾಸಿಕಸ್ಯ ಚ | ಅಹಮೇವಾಕ್ಷಯಃ ಕಾಲೋ ಧಾತಾಹಂ ವಿಶ್ವತೋಮುಖಃ ||

ನಾನು ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಅಕಾರ, ಸಮಾಸಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವಂದ್ವ ಸಮಾಸವೂ ಆಗಿದ್ದೇನೆ. ಅಕ್ಷಯವಾದ ಕಾಲ ಅರ್ಥಾತ್ ಮಹಾಕಾಲನೂ, ಸರ್ವವ್ಯಾಪಿ - ವಿರಾಟ್ ಸ್ವರೂಪಿಯೂ, ಎಲ್ಲರ ಪಾಲನೆ - ಪೋಷಣೆ ಮಾಡುವವನೂ ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ. ||೩೩||

ಶ್ಲೋಕ  32

ಪವನಃ ಪವತಾಮಸ್ಮಿ ರಾಮಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಮಹಮ್ | ಝಷಾಣಂ ಮಕರಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ಸ್ರೋತಸಾಮಸ್ಮಿ ಜಾಹ್ನವೀ |

ನಾನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸುವವರಲ್ಲಿ ವಾಯು, ಶಸ್ತ್ರಧಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಮ, ಮೀನು ಮುಂತಾದ ಜಲಚರಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಸಳೆ ಮತ್ತು ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಭಾಗೀರಥಿ ಗಂಗೆಯಾಗಿದ್ದೇನೆ||೩೧||

ಶ್ಲೋಕ  31

ಪವನಃ ಪವತಾಮಸ್ಮಿ ರಾಮಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಮಹಮ್ | ಝಷಾಣಂ ಮಕರಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ಸ್ರೋತಸಾಮಸ್ಮಿ ಜಾಹ್ನವೀ |

ನಾನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸುವವರಲ್ಲಿ ವಾಯು, ಶಸ್ತ್ರಧಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಮ, ಮೀನು ಮುಂತಾದ ಜಲಚರಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಸಳೆ ಮತ್ತು ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಭಾಗೀರಥಿ ಗಂಗೆಯಾಗಿದ್ದೇನೆ||೩೧||

ಶ್ಲೋಕ  30

ಪ್ರಹ್ಲಾದಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ದೈತ್ಯಾನಾಂ ಕಾಲಃ ಕಲಯತಾಮಹಮ್ | ಮೃಗಾಣಾಂ ಚ ಮೃಗೇಂದ್ರೋsಹಂ ವೈನತೇಯಶ್ಚ ಪಕ್ಷಿಣಾಮ್ ||

ನಾನು ದೈತ್ಯರಲ್ಲಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದ, ಗಣನೆ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಸಮಯವೂ, ಮೃಗಗಳಲ್ಲಿ ಮೃಗರಾಜ ಸಿಂಹವೂ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳಲ್ಲಿ ಗರುಡನಾಗಿದ್ದೇನೆ||೩೦||

ಶ್ಲೋಕ  29

ಅನಂತಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ನಾಗಾನಾಂ ವರುಣೋ ಯಾದಸಾಮಹಮ್ | ಪಿತೃಣಾಮರ್ಯಮಾ ಚಾಸ್ಮಿ ಯಮಃ ಸಂಯಮತಾಮಹಮ್ ||

ನಾನು ನಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಷನಾಗವೂ, ಜಲಚರಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಅಧಿಪತಿಯಾದ ವರುಣದೇವನೂ, ಪಿತೃಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಯಮಾ ಎಂಬ ಪಿತೃವೂ ಮತ್ತು ದಂಡಾಧಿಪತಿಗಳಲ್ಲಿ ಯಮರಾಜನೂ ಆಗಿದ್ದೇನೆ||೨೯||

ಶ್ಲೋಕ  28

ಆಯುಧಾನಾಮಹಂ ವಜ್ರಂ ಧೇನೂನಾಮಸ್ಮಿ ಕಾಮಧುಕ್ | ಪ್ರಜನಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ಕಂದರ್ಪಃ ಸರ್ಪಾಣಾಮಸ್ಮಿ ವಾಸುಕಿಃ ||

ನಾನು ಆಯುಧಗಳಲ್ಲಿ ವಜ್ರಾಯುಧ, ಗೋವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಮಧೇನು, ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ ರೀತಿಯಿಂದ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಮದೇವನೂ ಮತ್ತು ಸರ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಪರಾಜನಾದ ವಾಸುಕಿ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೨೮||

ಶ್ಲೋಕ  27

ಉಚ್ಛೈಃಶ್ರವಸಮಶ್ವಾನಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಮಾಮಮೃತೋದ್ಭವಮ್ | ಐರಾವತಂ ಗಜೇಂದ್ರಾಣಾಂ ನರಾಣಾಂಚ ನರಾಧಿಪಮ್ ||

ಕುದುರೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೃತದೊಡನೆ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಉಚ್ಛೈಃಶ್ರವ ಎಂಬ ಕುದುರೆಯೂ, ಉತ್ತಮವಾದ ಆನೆಗಳಲ್ಲಿ ಐರಾವತವೆಂಬ ಆನೆ ಹಾಗೂ ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ರಾಜನೆಂದೂ ನನ್ನನ್ನು ತಿಳಿದುಕೋ ||೨೭||

ಶ್ಲೋಕ  26

ಅಶ್ವತ್ಥಃ ಸರ್ವವೃಕ್ಷಾಣಾಂ ದೇವರ್ಷೀಣಾಂ ಚ ನಾರದಃ | ಗಂಧರ್ವಾಣಾಂ ಚಿತ್ರರಥಃ ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಕಪಿಲೋ ಮುನಿಃ||

ವೃಕ್ಷಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಅರಳೀಮರ ಮತ್ತು ದೇವಋಷಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾರದಮುನಿ, ಗಂಧರ್ವರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರರಥ ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧರಲ್ಲಿ ಕಪಿಲ ಮುನಿ ನಾನಾಗಿದ್ದೇನೆ ||೨೬||

ಶ್ಲೋಕ  25

ಮಹರ್ಷೀಣಾಂ ಭೃಗುರಹಂ ಗಿರಾಮಸ್ಮ್ಯೇಕಮಕ್ಷರಮ್| ಯಜ್ಞಾನಾಂ ಜಪಯಜ್ಞೋsಸ್ಮಿ ಸ್ಥಾವರಾಣಾಂ ಹಿಮಾಲಯಃ ||

ನಾನು ಮಹರ್ಷಿಗಳಲ್ಲಿ ಭೃಗು, ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಾಕ್ಷರ ಅರ್ಥಾತ್ ಓಂಕಾರವಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರದ ಯಜ್ಞಗಳಲ್ಲಿ ಜಪಯಜ್ಞ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತ ನಾನಾಗಿದ್ದೇನೆ||೨೫||

ಶ್ಲೋಕ  24

ಪುರೋಧಸಾಂ ಚ ಮುಖ್ಯಂ ಮಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಪಾರ್ಥ ಬೃಹಸ್ಪತಿಮ್ | ಸೇನಾನೀನಾಮಹಂ ಸ್ಕಂದಃ ಸರಸಾಮಸ್ಮಿ ಸಾಗರಃ ||

ಪುರೋಹಿತರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರಾದ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇವತೆಗಳ ಪುರೋಹಿತ ಬೃಹಸ್ಪತಿ ನಾನೆಂದು ತಿಳಿದುಕೋ ಹಾಗೂ ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ! ನಾನು ಸೇನಾಧಿಪತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿ ಕಾರ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಜಲಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೨೪||

ಶ್ಲೋಕ  23

ರುದ್ರಾಣಾಂ ಶಂಕರಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ವಿತ್ತೇಶೋ ಯಕ್ಷರಕ್ಷಸಾಮ್ | ವಸೂನಾಂ ಪಾವಕಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ಮೇರುಃ ಶಿಖರಿಣಾಮಹಮ್ ||

ನಾನು ಏಕಾದಶ ರುದ್ರರಲ್ಲಿ ಶಂಕರ, ಯಕ್ಷ - ರಾಕ್ಷಸರಲ್ಲಿ ಧನಾಧಿಪ ಕುಬೇರ, ಅಷ್ಟವಸುಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಮತ್ತು ಶಿಖರಗಳುಳ್ಳ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಮೇರು ಪರ್ವತ ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ||

ಶ್ಲೋಕ  22

ವೇದಾನಾಂ ಸಾಮವೇದೋsಸ್ಮಿ ದೇವಾನಾಮಸ್ಮಿ ವಾಸವಃ | ಇಂದ್ರಿಯಾಣಾಂ ಮನಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ಭೂತಾನಾಮಸ್ಮಿ ಚೇತನಾ ||

ನಾನು ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮವೇದ, ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು, ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಚೇತನ ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವನಶಕ್ತಿ ಆಗಿದ್ದೇನೆ||೨೨||

ಶ್ಲೋಕ  21

ಆದಿತ್ಯಾನಾಮಹಂ ವಿಷ್ಣುಃ ಜ್ಯೋತಿಷಾಂ ರವಿರಂಶುಮಾನ್ | ಮರೀಚಿರ್ಮರುತಾಮಸ್ಮಿ ನಕ್ಷತ್ರಾಣಾಮಹಂ ಶಶೀ ||

ನಾನು ಅದಿತಿಯ ಹನ್ನೆರಡು ಮಂದಿ ಪುತ್ರರಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ಅರ್ಥಾತ್ ವಾಮನ ಅವತಾರ. ಜ್ಯೋತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಿರಣಗಳುಳ್ಳ ಸೂರ್ಯನಾಗಿದ್ದೇನೆ ಹಾಗೂ ನಾನು ನಲವತ್ತೊಂಬತ್ತು ವಾಯು ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿನ ತೇಜಸ್ಸು ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಅಧಿಪತಿ ಚಂದ್ರ ನಾನಾಗಿದ್ದೇನೆ|೨೧|

ಶ್ಲೋಕ  20

ಅಹಮಾತ್ಮಾ ಗುಡಾಕೇಶ ಸರ್ವಭೂತಾಶಯಸ್ಥಿತಃ | ಅಹಮಾದಿಶ್ಚ ಮಧ್ಯಂ ಚ ಭೂತಾನಾಮಂತ ಏವ ಚ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ! ನಾನು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹೃದಯಾಂತರಾಳದಲ್ಲಿರುವ ಆತ್ಮನಾಗಿದ್ದೇನೆ ಹಾಗೂ ಸಮಸ್ತ ಜೀವಿಗಳ ಆದಿ, ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯವೂ ಸಹ ಆಗಿದ್ದೇನೆ||೨೦||

ಶ್ಲೋಕ  19

ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ ಹಂತ ತೇ ಕಥಯಿಷ್ಯಾಮಿ ದಿವ್ಯಾ ಹ್ಯಾತ್ಮವಿಭೂತಯಃ | ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತಃ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ನಾಸ್ತ್ಯಂತೋ ವಿಸ್ತರಸ್ಯ ಮೇ ||

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳಿದನು - ಎಲೈ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠನೇ! ಈಗ ನಾನು ನಿನಗೋಸ್ಕರ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದಿವ್ಯವಾದ ನನ್ನ ವಿಭೂತಿಗಳನ್ನು ಹೇಳುವೆನು. ಏಕೆಂದರೆ ನನ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಅಂತ್ಯವೆಂಬುದೇ ಇಲ್ಲ ||೧೯||

ಶ್ಲೋಕ  18

ವಿಸ್ತರೇಣಾತ್ಮನೋ ಯೋಗಂ ವಿಭೂತಿಂ ಚ ಜನಾರ್ದನ | ಭೂಯಃ ಕಥಯ ತೃಪ್ತಿರ್ಹಿ ಶೃಣ್ವತೋ ನಾಸ್ತಿ ಮೇsಮೃತಮ್||

ಓ ಜನಾರ್ದನ! ನಿನ್ನ ಯೋಗ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಪರಮೈಶ್ವರ್ಯರೂಪೀ ವಿಭೂತಿಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಸವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹೇಳು. ಏಕೆಂದರೆ ನಿನ್ನ ಅಮೃತ ವಚನಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ ನನಗೆ ತೃಪ್ತಿಯೇ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅರ್ಥಾತ್ ಕೇಳಬೇಕೆಂಬ ಉತ್ಕಟೇಚ್ಛೆಯುಂಟಾಗುತ್ತಿದೆ.||೧೮||

ಶ್ಲೋಕ  17

ಕಥಂ ವಿದ್ಯಾಮಹಂ ಯೋಗಿಂ ಸ್ತ್ವಾಂ ಸದಾ ಪರಿಚಿಂತಯನ್ | ಕೇಷು ಕೇಷು ಚ ಭಾವೇಷು ಚಿಂತ್ಯೋsಸಿ ಭಗವನ್ಮಯಾ ||

ಹೇ ಯೋಗೇಶ್ವರ! ನಾನು ಯಾವ ಪ್ರಕಾರ ಯಾವಾಗಲೂ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ನಿನ್ನನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲಿ ಮತ್ತು ಓ ಪರಮಾತ್ಮ! ಯಾವ ಯಾವ ಭಾವಸ್ವರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನಿಂದ ಚಿಂತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯನಾಗಿರುವೆ ||೧೭||

ಶ್ಲೋಕ  16

ವಕ್ತುಮರ್ಹಸ್ಯಶೇಷೇಣ ದಿವ್ಯಾ ಹ್ಯಾತ್ಮವಿಭೂತಯಃ | ಯಾಭಿರ್ವಿಭೂತಿಭಿರ್ಲೋಕಾನಿ ಮಾಂಸ್ತ್ವಂ ವ್ಯಾಪ್ಯ ತಿಷ್ಠಸಿ ||

ಆದುದರಿಂದ, ನೀನೇ ದಿವ್ಯವಾದ ಆ ನಿನ್ನ ವಿಭೂತಿಗಳನ್ನು ನಿಶ್ಶೇಷವಾಗಿ ಹೇಳಲು ಅರ್ಹನು ಅರ್ಥಾತ್ ಸಮರ್ಥನು. ಏಕೆಂದರೆ, ಆ ನಿನ್ನ ವಿಭೂತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಕಗಳನ್ನೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿಕೊಂಡಿರುವೆ ಹಾಗೂ ಪರಿಪೂರ್ಣನಾಗಿರುವೆ ||೧೬||

ಶ್ಲೋಕ  15

ಸ್ವಯಮೇವಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಂ ವೇತ್ಥ ತ್ವಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮ | ಭೂತಭಾವನ ಭೂತೇಶ ದೇವ ದೇವ ಜಗತ್ಪತೇ ||

ಹೇ ಜೀವಿಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿ ದಾತಾ! ಹೇ ಜೀವಿಗಳ ಈಶ್ವರನೇ! ಹೇ ದೇವತೆಗಳ ದೇವಾ! ಓ ಜಗದೊಡೆಯ! ಪುರುಷೋತ್ತಮನೇ! ನೀನೇ ಸ್ವತಃ ನಿನ್ನಿಂದ ನಿನ್ನನ್ನು ತಿಳಿದಿರುವೆ||೧೫||

ಶ್ಲೋಕ  14

ಸರ್ವಮೇತದೃತಂ ಮನ್ಯೇ ಯನ್ಮಾಂ ವದಸಿ ಕೇಶವ | ನ ಹಿ ತೇ ಭಗವನ್ವ್ಯಕ್ತಿಂ ವಿದುರ್ದೇವಾ ನ ದಾನವಾಃ ||

ಹೇ ಕೇಶವ! ನೀನು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾನು ಸತ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಹೇ ಪರಮಾತ್ಮಾ! ನಿನ್ನ ಲೀಲಾಮಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ದಾನವರೂ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳೂ ಸಹಿತ ಅರಿಯರು

ಶ್ಲೋಕ  12

ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪರಂ ಧಾಮ ಪವಿತ್ರಂ ಪರಮಂ ಭವಾನ್ | ಪುರುಷಂ ಶಾಶ್ವತಂ ದಿವ್ಯಮ್ ಆದಿದೇವಮಜಂ ವಿಭುಮ್ ||೧೨|| ಆಹುಸ್ತ್ವಮೃಶಯಃ ಸರ್ವೇ ದೇವರ್ಷಿರ್ನಾರದಸ್ತಥಾ | ಅಸಿತೋ ದೇವಲೋ ವ್ಯಾಸಃ ಸ್ವಯಂ ಚೈವ ಬ್ರವೀಷಿ ಮೇ||೧೩||

ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ - ನೀನು ಪರಬ್ರಹ್ಮ, ಪರಮಧಾಮ, ಪರಮ ಪವಿತ್ರ, ಏಕೆಂದರೆ, ನಿನ್ನನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಋಷಿಗಳೂ ಸನಾತನ ದಿವ್ಯ ಪುರುಷ, ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಸಹ ಆದಿದೇವ, ಜನ್ಮರಹಿತ, ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ : ಅಂತೆಯೇ ದೇವಋಷಿಗಳಾದ ನಾರದ, ಅಸಿತ, ದೇವಲ ಋಷಿ, ಮಹರ್ಷಿ ವ್ಯಾಸರು ಮತ್ತು ಸ್ವತಃ ನೀನೂ ಸಹ ನನಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿರುವೆ

ಶ್ಲೋಕ  11

ತೇಷಾಮೇವಾನುಕಂಪಾರ್ಥಮ್ ಅಹಮಜ್ಞಾನಜಂ ತಮಃ | ನಾಶಯಾಮ್ಯಾತ್ಮ ಭಾವಸ್ಥೋ ಜ್ಞಾನದೀಪೇನ ಭಾಸ್ವತಾ ||

ಅವರನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ನಾನೇ ಸ್ವತಃ ಅವರ ಅಂತಃಕರಣದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮ ಭಾವದಿಂದ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಅಂಧಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಕಾಶಮಯ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನರೂಪೀ ದೀಪದಿಂದ ನಾಶ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ||೧೧

ಶ್ಲೋಕ  10

ಅಹಂ ಸರ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಭವೋ ಮತ್ತಃ ಸರ್ವಂ ಪ್ರವರ್ತತೇ | ಇತಿ ಮತ್ವಾ ಭಜಂತೇ ಮಾಂ ಬುಧಾ ಭಾವಸಮನ್ವಿತಾಃ ||

ವಾಸುದೇವನಾದ ನಾನೇ ಸಮಸ್ತ ಜಗತ್ತಿನ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೆ ಕಾರಣನು. ನನ್ನಿಂದಲೇ ಇಡೀ ಜಗತ್ತು ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಯಥಾರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಶ್ರದ್ಧಾ - ಭಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಬುದ್ಧಿಶಾಲೀ ಭಕ್ತರು ಪರಮೇಶ್ವರನಾದ ನನ್ನನ್ನು ನಿರಂತರ ಭಜಿಸುತ್ತಾರೆ ||೧೦||

ಶ್ಲೋಕ  9

ತೇಷಾಮೇವಾನುಕಂಪಾರ್ಥಮ್ ಅಹಮಜ್ಞಾನಜಂ ತಮಃ | ನಾಶಯಾಮ್ಯಾತ್ಮ ಭಾವಸ್ಥೋ ಜ್ಞಾನದೀಪೇನ ಭಾಸ್ವತಾ ||

ಅವರನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ನಾನೇ ಸ್ವತಃ ಅವರ ಅಂತಃಕರಣದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮ ಭಾವದಿಂದ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಅಂಧಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಕಾಶಮಯ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನರೂಪೀ ದೀಪದಿಂದ ನಾಶ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ||೧೧

ಶ್ಲೋಕ  8

ಅಹಂ ಸರ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಭವೋ ಮತ್ತಃ ಸರ್ವಂ ಪ್ರವರ್ತತೇ | ಇತಿ ಮತ್ವಾ ಭಜಂತೇ ಮಾಂ ಬುಧಾ ಭಾವಸಮನ್ವಿತಾಃ ||

ವಾಸುದೇವನಾದ ನಾನೇ ಸಮಸ್ತ ಜಗತ್ತಿನ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೆ ಕಾರಣನು. ನನ್ನಿಂದಲೇ ಇಡೀ ಜಗತ್ತು ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಯಥಾರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಶ್ರದ್ಧಾ - ಭಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಬುದ್ಧಿಶಾಲೀ ಭಕ್ತರು ಪರಮೇಶ್ವರನಾದ ನನ್ನನ್ನು ನಿರಂತರ ಭಜಿಸುತ್ತಾರೆ ||೧೦||

ಶ್ಲೋಕ  7

ಏತಾಂ ವಿಭೂತಿಂ ಯೋಗಂ ಚ ಮಮ ಯೋ ವೇತ್ತಿ ತತ್ತ್ವತಃ | ಸೋsವಿಕಂಪೇನ ಯೋಗೇನ ಯುಜ್ಯತೇ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ||

ಯಾರು ಈ ನನ್ನ ಪರಮೈಶ್ವರ್ಯರೂಪೀ ವಿಭೂತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಯೋಗ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನು ನಿಶ್ಚಲವಾದ ಭಕ್ತಿಯೋಗದಿಂದ ಏಕೈಕಭಾವದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾಗುತ್ತಾನೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ ||೭||

ಶ್ಲೋಕ  6

ಮಹರ್ಷಯಃ ಸಪ್ತ ಪೂರ್ವೇ ಚತ್ವಾರೋ ಮನವಸ್ತಥಾ | ಮದ್ಭಾವಾ ಮಾನಸಾ ಜಾತಾ ಯೇಷಾಂ ಲೋಕ ಇಮಾಃ ಪ್ರಜಾ:||

ಏಳು ಮಂದಿಮಹರ್ಷಿಗಳೂ, ಇವರಿಗಿಂತಲೂ ಮೊದಲಿನವರಾದ ನಾಲ್ವರು ಸನಕಾದಿಗಳೂ ಹಾಗೂ ಸ್ವಾಯಂಭುವ ಮುಂತಾದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಜನ ಮನುಗಳು ನನ್ನ ಭಾವವುಳ್ಳವರಾಗಿ ಇವರೆಲ್ಲಾ ನನ್ನ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದಲೇ ಉತ್ಪನ್ನರಾಗಿದ್ದಾರೆ; ಜಗತ್ತಿನ ಈ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಜೆಗಳೆಲ್ಲಾ ಇವರಿಂದಲೇ ವೃದ್ಧಿಯಾದವರು||೬||

ಶ್ಲೋಕ  5

ಅಹಿಂಸಾ ಸಮತಾ ತುಷ್ಟಿಃ ತಪೋ ದಾನಂ ಯಶೋsಯಶಃ | ಭವಂತಿ ಭಾವಾಭೂತಾನಾಂ ಮತ್ತ ಏವ ಪೃಥಗ್ವಿಧಾಃ ||

ಅಹಿಂಸೆ, ಸಮಾನತೆ, ತೃಪ್ತಿ, ತಪಸ್ಸು, ದಾನ, ಕೀರ್ತಿ, ಅಪಕೀರ್ತಿ ಹೀಗೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನಾನಾ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಭಾವಗಳು ನನ್ನಿಂದಲೇ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ ||೫||

ಶ್ಲೋಕ  4

ಬುದ್ಧಿರ್ಜ್ಞಾನಮಸಂಮೋಹಃ ಕ್ಷಮಾ ಸತ್ಯಂ ದಮಃ ಶಮಃ | ಸುಖಂ ದುಃಖಂ ಭವೋsಭಾವೋ ಭಯಂ ಚಾಭಯಮೇವ ಚ ||

ನಿಶ್ಚಯ ಮಾಡುವ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ, ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನ, ಮೋಹಶೂನ್ಯತೆ, ಕ್ಷಮೆ, ಸತ್ಯ, ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ನಿಗ್ರಹ, ಸುಖ, ದುಃಖ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಳಯ, ಭಯ ಮತ್ತು ಅಭಯ - ||೪||

ಶ್ಲೋಕ  3

ಯೋ ಮಾಮಜಮನಾದಿಂ ಚ ವೇತ್ತಿ ಲೋಕಮಹೇಶ್ವರಮ್ | ಅಸಂಮೂಢಃ ಸ ಮರ್ತ್ಯೇಷು ಸರ್ವಪಾಪೈಃ ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ ||

ಯಾರು ನನ್ನನ್ನು ಅಜನ್ಮ ಅರ್ಥಾತ್ ವಾಸ್ತವವಾಗಿಯೂ ಜನ್ಮವಿಲ್ಲದವನು ಮತ್ತು ಅನಾದಿ ಹಾಗೂ ಲೋಕಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಮಹಾನ್ ಈಶ್ವರ ಎಂಬ ಯಥಾರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಯುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನು ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಿಯಾದವನಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಗಳಿಂದಲೂ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ ||೩||

ಶ್ಲೋಕ  2

ನ ಮೇ ವಿದುಃ ಸುರಗಣಾಃ ಪ್ರಭವಂ ನ ಮಹರ್ಷಯಃ | ಅಹಮಾದಿರ್ಹಿ ದೇವಾನಾಂ ಮಹರ್ಷೀಣಾಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ ||

ನನ್ನ ಉತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ವಿಭೂತಿ ಸಹಿತ ಅದ್ಭುತ ಲೀಲೆಯಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾಗುವುದನ್ನು ದೇವತೆಗಳೂ,ಮಹರ್ಷಿಗಳೂ ಸಹ ತಿಳಿಯರು. ಏಕೆಂದರೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಿಂದಲೂ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಮತ್ತುಮಹರ್ಷಿಗಳಿಗೂ ಸಹ ಮೂಲಕಾರಣನಾಗಿದ್ದೇನೆ ||೨||

ಶ್ಲೋಕ  1

ಶ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ನಮಃ ಅಥ ದಶಮೋsಧ್ಯಾಯಃ ವಿಭೂತಿಯೋಗಃ ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ ಭೂಯ ಏವ ಮಹಾಬಾಹೋ ಶೃಣು ಮೇ ಪರಮಂ ವಚಃ | ಯತ್ತೇsಹಂ ಪ್ರೀಯಮಾಣಾಯ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಹಿತಕಾಮ್ಯಯಾ ||

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳಿದನು - ಎಲೈ ಮಹಾಬಾಹುವೇ ! ಪರಮ ರಹಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಯುಕ್ತ ನನ್ನೀ ವಚನಗಳನ್ನು ಕೇಳು ಇದನ್ನು ನಾನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರೀತಿ ಪಾತ್ರನಾದ ನಿನ್ನ ಹಿತವನ್ನು ಬಯಸಿಯೇ ಹೇಳುತ್ತಿರುವೆನು ||೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  34

ಮನ್ಮನಾ ಭವ ಮದ್ಭಕ್ತೋ ಮದ್ಯಾಜೀ ಮಾಂ ನಮಸ್ಕುರು| ಮಾವೇವೈಷ್ಯಸಿ ಯುಕ್ತ್ವೈವಮ್ ಆತ್ಮಾನಂ ಮತ್ಪರಾಯಣಃ ||

ಕೇವಲ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ವಾಸುದೇವ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ನನ್ನಲ್ಲೇ ಅನನ್ಯ ಪ್ರೇಮದಿಂದ ನಿರಂತರ ದೃಢಮನಸ್ಸುಳ್ಳವನಾಗು, ನನ್ನನ್ನೇ ಶ್ರದ್ಧಾ - ಪ್ರೇಮಗಳಿಂದ, ನಿಷ್ಕಾಮ ಭಾವದಿಂದ, ನಾಮ, ಗುಣ, ಪ್ರಭಾವಗಳ ಶ್ರವಣ, ಕೀರ್ತನೆ, ಮನನ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನ - ಅಧ್ಯಾಪನದ ಮೂಲಕ ನಿರಂತರ ಭಜಿಸುತ್ತಿರು. ಕಾಯೇನ - ವಾಚಾ - ಮನಸಾ ಸರ್ವಸ್ವವನ್ನೂ ಅರ್ಪಿಸಿ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರದ್ಧಾ - ಭಕ್ತಿ - ಪ್ರೇಮದಿಂದ ವಿಹ್ವಲನಾಗಿ ನನ್ನ ಆರಾಧನೆ ಮಾಡು. ಈ ಪ್ರಕಾರ ನನಗೆ ಶರಣಾಗಿ ನೀನು ಆತ್ಮನನ್ನು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದ ನಿಯುಕ್ತಿಗೊಳಿಸಿ ನನ್ನನ್ನೇ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವೆ ||೩೪|| ಓಂ ತತ್ಸದಿತಿ ಶ್ರೀ ಮದ್ಗವದ್ಗೀತಾಸೂಪನಿಷತ್ಸು ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನ ಸಂವಾದೇ ರಾಜವಿದ್ಯಾರಾಜಗುಹ್ಯಯೋಗೋ. ನಾಮ ನವಮೋsಧ್ಯಾಯಃ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  33

ಕಿಂ ಪುನರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಪುಣ್ಯಾ ಭಕ್ತಾ ರಾಜರ್ಷಯಸ್ತಥಾ | ಅನಿತ್ಯಮಸುಖಂ ಲೋಕಮ್ ಇಮಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಭಜಸ್ವ ಮಾಮ್ ||

ಮತ್ತೆ ಏನು ಹೇಳುವುದು? ಪುಣ್ಯಶಾಲಿಗಳಾದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಹಾಗೂ ರಾಜರ್ಷಿ ಭಕ್ತರು ಪರಮಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ನೀನು ಸುಖವಿಲ್ಲದ ಕ್ಷಣಭಂಗುರವಾದ ಈ ಮಾನವ ಶರೀರವನ್ನು ಪಡೆದಿರುವ ನೀನು ನಿರಂತರ ನನ್ನನ್ನೇ ಭಜಿಸು. ಅರ್ಥಾತ್ ಮನುಷ್ಯ ಶರೀರ ಬಹಳ ದುರ್ಲಭ, ಆದರೆ ನಾಶವಾಗುವಂತಹುದು ಮತ್ತು ಸುಖವೂ ಇಲ್ಲದ್ದು, ಆದುದರಿಂದ ಸಮಯವನ್ನು ನಂಬದೆ ಹಾಗೂ ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಸುಖವೆಂಬಂತೆ ಭಾಸವಾಗುವ ವಿಷಯಭೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳದೆ ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನನ್ನೇ ಧ್ಯಾನಿಸು ||೩೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  32

ಮಾಂ ಹಿ ಪಾರ್ಥ ವ್ಯಪಾಶ್ರಿತ್ಯ ಯೇsಪಿ ಸ್ಯುಃ ಪಾಪಯೋನಯಃ| ಸ್ತ್ರಿಯೋ ವೈಶ್ಯಾಸ್ತಥಾ ಶೂದ್ರಾಃ ತೇsಪಿ ಯಾಂತಿ ಪರಾಂಗತಿಮ್ ||

ಏಕೆಂದರೆ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಸ್ತ್ರೀಯರು, ವೈಶ್ಯರು, ಶೂದ್ರಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಪ ಯೋನಿ - ಚಾಂಡಾಲಾದಿ ಯಾರೇ ಆಗಲಿ ಅವರೂ ಸಹ ನನಗೆ ಶರಣಾಗತರಾಗಿ ಪರಮ ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ||೩೨||

ಶ್ಲೋಕ  31

ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಭವತಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಶಶ್ವಚ್ಛಾಂತಿಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ | ಕೌಂತೇಯ ಪ್ರತಿ ಜಾನೀಹಿ ನ ಮೇ ಭಕ್ತಃ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ||

ಅವನು ಬಹು ಬೇಗ ಧರ್ಮಾತ್ಮನಾಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತವಾದ ಪರಮ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನನ್ನ ಭಕ್ತನು ನಾಶವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಧೃಢ ಸತ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೋ||೩೧||

ಶ್ಲೋಕ  30

ಅಪಿ ಚೇತ್ಸುದುರಾಚಾರೋ ಭಜತೇ ಮಾಮನನ್ಯಭಾಕ್ | ಸಾಧುರೇವ ಸ ಮಂತವ್ಯಃ ಸಮ್ಯಗ್ವ್ಯವಸಿತೋ ಹಿ ಸಃ ||

ಒಂದು ವೇಳೆ ಯಾರಾದರೂ ಅತ್ಯಂತ ದುರಾಚಾರಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅನನ್ಯ ಭಾವದಿಂದ ನನ್ನ ಭಕ್ತನಾಗಿ ನನ್ನನ್ನು ನಿರಂತರ ಭಜಿಸುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನು ಸಾಧುವೆಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸಲು ಯೋಗ್ಯ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವನು ಯಥಾರ್ಥವಾದ ನಿಶ್ಚಿತ ಬುದ್ಧಿಯುಳ್ಳವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಮೇಶ್ವರನ ಭಜನೆಗೆ ಸಮಾನವಾದುದು ಬೇರೆ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಅವನು ಧೃಢನಿಶ್ಚಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ ||೩೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  29

ಸಮೋsಹಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ನ ಮೇ ದ್ವೇಷ್ಯೋsಸ್ತಿ ನ ಪ್ರಿಯಃ | ಯೇ ಭಜಂತಿ ತು ಮಾಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಮಯಿ ತೇ ತೇಷು ಚಾಪ್ಯಹಮ್ ||

ನಾನು ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಮಭಾವದಿಂದ ವ್ಯಾಪಿಸಿದ್ದೇನೆ. ನನಗೆ ಯಾರೂ ಅಪ್ರಿಯರಾದವರು ಇಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಿಯರಾದವರೂ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಯಾವ ಭಕ್ತರು ನನ್ನನ್ನು ಪ್ರೀತಿ - ಭಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಭಜಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಾನೂ ಸಹ ಅವರಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತೇನೆ ||೨೯||

ಶ್ಲೋಕ  28

ಶುಭಾಶುಭಫಲೈರೇವಂ ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ಕರ್ಮಬಂಧನೈಃ | ಸಂನ್ಯಾಸಯೋಗಯುಕ್ತಾತ್ಮಾ ವಿಮುಕ್ತೋ ಮಾಮುಪೈಷ್ಯಸಿ ||

ಹೀಗೆ ಸಮಸ್ತ ಕರ್ಮಗಳನ್ನೂ ಭಗವದರ್ಪಣೆ ಮಾಡುವಂತಹ ಸಂನ್ಯಾಸ ಯೋಗದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳ ನೀನು ಶುಭಾಶುಭ ಫಲಕಾರಿ ಕರ್ಮ ಬಂಧನದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ಹೋಗುವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ನನ್ನನ್ನೇ ಸೇರುವೆ ||೨೮||

ಶ್ಲೋಕ  27

ಯತ್ಕರೋಷಿ ಯದಶ್ನಾಸಿ ಯಜ್ಜುಹೋಷಿ ದದಾಸಿ ಯತ್ | ಯತ್ತಪಸ್ಯಸಿ ಕೌಂತೇಯ ತತ್ಕುರುಷ್ವ ಮದರ್ಪಣಮ್ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನೀನು ಯಾವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತೀಯೋ, ಏನನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತೀಯೋ, ಯಾವುದನ್ನು ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತೀಯೋ, ಯಾವುದನ್ನು ದಾನ ಕೊಡುತ್ತೀಯೋ ಯಾವ ಸ್ವಧರ್ಮಾಚರಣೆ ರೂಪೀ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುವಿಯೋ ಅದೆಲ್ಲವನ್ನು ನನಗೆ ಅರ್ಪಿಸು ||೨೭||

ಶ್ಲೋಕ  26

ಪತ್ರಂ ಪುಷ್ಪಂ ಫಲಂ ತೋಯಂ ಯೋ ಮೇ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರಯಚ್ಛತಿ | ತದಹಂ ಭಕ್ತ್ಯುಪಹೃತಮ್ ಅಶ್ನಾಮಿ ಪ್ರಯತಾತ್ಮನಃ ||

ತುಳಸೀ - ಬಿಲ್ವಾದಿಗಳನ್ನೂ, ಹೂವನ್ನು,ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನೂ, ನೀರುಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನೂ ಯಾವ ಭಕ್ತನು ನನಗಾಗಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾನೆಯೋ ಆ ಶುದ್ಧ ಬುದ್ಧಿಯ ನಿಷ್ಕಾಮ ಪ್ರೇಮೀ ಭಕ್ತನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಅರ್ಪಿಸಿದ ಆ ಪತ್ರ - ಪುಷ್ಪಾದಿಗಳನ್ನು ನಾನು ಸಗುಣರೂಪದಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿ ಸಹಿತ ಸೇವಿಸುತ್ತೇನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತೇನೆ ||೨೬||

ಶ್ಲೋಕ  25

ಯಾಂತಿ ದೇವವ್ರತಾ ದೇವಾನ್ ಪಿತೃನ್ಯಾಂತಿ ಪಿತೃವ್ರತಾಃ | ಭೂತಾನಿ ಯಾಂತಿ ಭೂತೇಜ್ಯಾ ಯಾಂತಿ ಮದ್ಯಾಜಿನೋ$ಪಿ ಮಾಮ್ ||

ದೇವತೆಗಳ ಆರಾಧಕರು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ, ಪಿತೃಗಳ ಆರಾಧಕರು ಪಿತೃಗಳನ್ನೂ, ಭೂತಗಳ ಆರಾಧಕರು ಭೂತಗಳನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಭಕ್ತರು ನನ್ನನ್ನೇ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ನನ್ನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಪುನರ್ಜನ್ಮವಿಲ್ಲ ||೨೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  24

ಅಹಂ ಹಿ ಸರ್ವಯಜ್ಞಾನಾಂ ಭೋಕ್ತಾ ಚ ಪ್ರಭುರೇವ ಚ | ನ ತು ಮಾಮಭಿಜಾನಂತಿ ತತ್ತ್ವೇನಾತಶ್ಚ್ಯವಂತಿ ತೇ ||

ಏಕೆಂದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಯಜ್ಞಗಳನ್ನೂ ಸ್ವೀಕರಿಸುವವನೂ ಮತ್ತು ಒಡೆಯನೂ ಸಹ ನಾನೇ. ಆದರೆ ಅವರು ಅಂತರ್ಯಾಮಿ ಪರಮೇಶ್ವರನಾದ ನನ್ನನ್ನು ತತ್ತ್ವಶಃ ಅರ್ಥಾತ್ ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ, ಆದುದರಿಂದ ಅವನತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಅಂದರೆ ಪುನರ್ಜನ್ಮವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ ||೨೪||

ಶ್ಲೋಕ  23

ಯೇ$ಪ್ಯನ್ಯದೇವತಾ ಭಕ್ತಾ ಯಜಂತೇ ಶ್ರದ್ಧಯಾನ್ವಿತಾಃ | ತೇ$ಪಿ ಮಾಮೇವ ಕೌಂತೇಯ ಯಜಂತ್ಯವಿಧಿಪೂರ್ವಕಮ್ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಶ್ರದ್ಧಾವಂತರಾದ ಸಕಾಮೀ ಭಕ್ತರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿದರೂ ಅವರೂ ಸಹ ನನ್ನನ್ನೇ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರ ಆ ಆರಾಧನೆಯು ಅವಿಧಿ ಪೂರ್ವಕವಾದದ್ದು ಅರ್ಥಾತ್ ಅಜ್ಞಾನ ಪೂರ್ವಕವಾದದ್ದು ||೨೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  22

ಅನನ್ಯಾಶ್ಚಿಂತಯಂತೋ ಮಾಂ ಯೇ ಜನಾಃ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ | ತೇಷಾಂ ನಿತ್ಯಾಭಿಯುಕ್ತಾನಾಂ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಂ ವಹಾಮ್ಯಹಮ್ ||

ಯಾರು ಅನನ್ಯಭಾವದಿಂದ ನನ್ನಲ್ಲೇ ಸ್ಥಿರಗೊಂಡ ಭಕ್ತರು ಪರಮೇಶ್ವರನಾದ ನನ್ನ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಸದಾ ಮಾಡುತ್ತಾ ನಿಷ್ಕಾಮಭಾವದಿಂದ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಆ ಸದಾ ಏಕೈಕಭಾವದಿಂದ ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಸ್ಥಿರಮನಸ್ಕರಾಗಿರುವವರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ನಾನೇ ಸ್ವತಃ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ||೨೨

ಶ್ಲೋಕ  21

ತೇ ತಂ ಭುಕ್ತ್ವಾ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಂ ವಿಶಾಲಂ ಕ್ಷೀಣೇ ಪುಣ್ಯೇ ಮರ್ತ್ಯಲೋಕಂ ವಿಶಂತಿ | ಏವಂ ತ್ರಯೀಧರ್ಮಮನುಪ್ರಪನ್ನಾ ಗತಾಗತಂ ಕಾಮಕಾಮಾ ಲಭಂತೇ||

ಅವರು ಆ ವಿಶಾಲವಾದ ಸ್ವರ್ಗಸುಖವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ ಪುಣ್ಯಫಲಗಳೆಲ್ಲಾ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಮೃತ್ಯುಲೋಕವನ್ನು ಪುನಃ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ರೀತಿ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಾಧನರೂಪಿಯಾದ ಮೂರು ವೇದಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಹೇಳಲಾಗಿರುವ ಸಕಾಮ ಕರ್ಮಗಳನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸಿರುವವರು ಮತ್ತು ಭೋಗಾಪೇಕ್ಷೆಯುಳ್ಳವರು ಪದೇ - ಪದೇ ಜನನ - ಮರಣಗಳನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅರ್ಥಾತ್ ಪುಣ್ಯದ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಸ್ವರ್ಗವನ್ನು ಸೇರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪುಣ್ಯಫಲ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಮೃತ್ಯುಲೋಕಕ್ಕೆ ಮರಳುತ್ತಾರೆ ||೨೧||

ಶ್ಲೋಕ  20

ತ್ರೈವಿದ್ಯಾ ಮಾಂ ಸೋಮಪಾಃ.ಪೂತಪಾಪಾ | ಯಜ್ಞೈರಿಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ವರ್ಗತಿಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯಂತೇ | ತೇ ಪುಣ್ಯಮಾಸಾದ್ಯ ಸುರೇಂದ್ರಲೋಕಮಶ್ನಂತಿ | ದಿವ್ಯಾನ್ ದಿವಿ ದೇವ ಭೋಗಾನ್ ||

ಮೂರು ವೇದಗಳಲ್ಲಿಯೂ ತಿಳಿಸಿರುವ ಸಕಾಮಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಸೋಮರಸವನ್ನು ಪಾನ ಮಾಡುವ ಪಾಪರಹಿತ ಪವಿತ್ರರಾದ ಪುರುಷರು ನನ್ನನ್ನು ಯಜ್ಞಗಳ ಮೂಲಕ ಆರಾಧಿಸಿ ಸ್ವರ್ಗವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಪುಣ್ಯಫಲದಿಂದ ಇಂದ್ರಲೋಕವನ್ನು ಪಡೆದು ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ದಿವ್ಯವಾದ ದೇವತೆಗಳ ಸುಖವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ||೨೦||

ಶ್ಲೋಕ  19

ತಪಾಮ್ಯಹಮಹಂ ವರ್ಷಂ ನಿಗೃಹ್ಣಾಮ್ಯುತ್ಸೃಜಾಮಿ ಚ | ಅಮೃತಂ ಚೈವಮೃತ್ಯುಶ್ಚ ಸದಸಚ್ಚಾಹಮರ್ಜುನ ||

ನಾನು ಸೂರ್ಯನ ರೂಪದಿಂದ ತಪಿಸುತ್ತೇನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಶಾಖ ಕೊಡುತ್ತೇನೆ, ಮಳೆಯನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಸುರಿಸುತ್ತೇನೆ. ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನಾನು ಅಮೃತ ಮತ್ತು ಮೃತ್ಯು ಹಾಗೂ ಸತ್ ಮತ್ತು ಅಸತ್ ಎಲ್ಲವೂ ಸಹ ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೧೯||

ಶ್ಲೋಕ  18

ಗತಿರ್ಭರ್ತಾ ಪ್ರಭುಃ ಸಾಕ್ಷೀ ನಿವಾಸಃ ಶರಣಂ ಸುಹೃತ್ | ಪ್ರಭವಃ ಪ್ರಲಯಃ ಸ್ಥಾನಂ ನಿಧಾನಂ ಬೀಜವವ್ಯಯಮ್ ||

ಪಡೆಯಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಪವಿತ್ರಧಾಮ ಹಾಗೂ ಪಾಲನೆ - ಪೋಷಣೆ ಮಾಡುವವನೂ, ಎಲ್ಲರೊಡೆಯನೂ, ಶುಭಾಶುಭಗಳ ಪ್ರೇಕ್ಷಕನೂ, ಎಲ್ಲರ ವಾಸಸ್ಥಾನವೂ, ಶರಣಾಗಲು ಯೋಗ್ಯನೂ, ಪ್ರತ್ಯುಪಕಾರ ಬಯಸದ ಹಿತೈಷಿಯೂ, ಉತ್ಪತ್ತಿಯೂ, ಪ್ರಳಯರೂಪಿಯೂ, ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಆಧಾರ, ನಿಧಾನ ಮತ್ತು ಅವಿನಾಶೀ ಕಾರಣವೂ ಸಹ ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  17

ಪಿತಾಮಹಸ್ಯ ಜಗತೋ ಮಾತಾ ಧಾತಾ ಪಿತಾಮಹಃ | ವೇದ್ಯಂ ಪವಿತ್ರಮೋಂಕಾರ ಋಕ್ಸಾಮ ಯಜುರೇವ ಚ ||

ಈ ಜಗತ್ತಿಗೆಲ್ಲಾ ಧಾತಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಪಾಲನೆ - ಪೋಷಣೆ ಮಾಡುವವನು ಮತ್ತು ಕರ್ಮಗಳ ಫಲದಾಯಕ, ತಂದೆ, ತಾಯಿ, ಪಿತಾಮಹ ಮತ್ತು ತಿಳಿಯಲು ಯೋಗ್ಯನಾದವ, ಪವಿತ್ರ, ಓಂಕಾರ, ಋಗ್ವೇದ, ಸಾಮವೇದ ಮತ್ತು ಯಜುರ್ವೇದವೂ ಸಹ ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೧೭||

ಶ್ಲೋಕ  16

ಅಹಂ ಕ್ರತುರಹಂ ಯಜ್ಞಃ ಸ್ವಧಾಹಮಹಮೌಷಧಮ್ | ಮಂತ್ರೋ$ಹಮಹಮೇವಾಜ್ಯಮ್ ಅಹಮಗ್ನಿರಹಂ ಹುತಮ್ ||

ಕ್ರತು ಅರ್ಥಾತ್ ಶ್ರೌತಕರ್ಮ ನಾನು, ಯಜ್ಞ ಅರ್ಥಾತ್ ಪಂಚಮಹಾಯಜ್ಞಾದಿ ಸ್ಮಾರ್ತಕರ್ಮ ನಾನು, ಸ್ವಧಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಪಿತೃಗಳ ನಿಮಿತ್ತ ಅರ್ಪಿಸುವ ತರ್ಪಣ ನಾನೇ, ಔಷಧಿ ಅರ್ಥಾತ್ ವನಸ್ಪತಿಗಳೆಲ್ಲಾ ನಾನೇ ಮತ್ತು ಮಂತ್ರವೂ ನಾನೇ, ತುಪ್ಪವು, ಅಗ್ನಿಯು ಮತ್ತು ಹವನರೂಪೀ ಕ್ರಿಯೆಯೂ ಸಹ ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  15

ಜ್ಞಾನಯಜ್ಞೇನ ಚಾಪ್ಯನ್ಯೇ ಯಜಂತೋ ಮಾಮುಪಾಸತೇ । ಏಕತ್ವೇನ ಪೃಥಕ್ತ್ವೇನ ಬಹುಧಾ ವಿಶ್ವತೋಮುಖಮ್ ॥

ಬೇರೆ ಜ್ಞಾನಯೋಗಿಗಳು ನನ್ನನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ನಿರ್ಗುಣ ನಿರಾಕಾರ ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಜ್ಞಾನಯಜ್ಞದ ಮೂಲಕ ಅಭಿನ್ನ ಭಾವದಿಂದ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ ನನ್ನ ಉಪಾಸನೆಯನ್ನೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಬೇರೆಯವರು ಬಹಳ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಂದ ವಿರಾಟ್ ಸ್ವರೂಪೀ ಪರಮೇಶ್ವರನಾದ ನನ್ನನ್ನು ಬೇರೆ ಭಾವದಿಂದ ಉಪಾಸನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ||೧೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  14

ಸತತಂ ಕೀರ್ತಯಂತೋ ಮಾಂ ಯತಂತಶ್ಚ ದೃಢವ್ರತಾಃ | ನಮಸ್ಯಂತಶ್ಚ ಮಾಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ನಿತ್ಯಯುಕ್ತಾ ಉಪಾಸತೇ ||

ದೃಢನಿಶ್ಚಯವುಳ್ಳ ಭಕ್ತರು ನಿರಂತರ ನನ್ನ ನಾಮ ಮತ್ತು ಗುಣಗಳ ಕೀರ್ತನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾ ಹಾಗೂ ನನಗೆ ಪದೇ - ಪದೇನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾ ಯಾವಾಗಲೂ ನನ್ನ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿ ಅನನ್ಯ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ ||೧೪||

ಶ್ಲೋಕ  13

ಮಹಾತ್ಮಾನಸ್ತು ಮಾಂ ಪಾರ್ಥ ದೈವೀಂಪಪ್ರಕೃತಿಮಾಶ್ರಿತಾಃ | ಭಜಂತ್ಯನನ್ಯಮನಸೋ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಭೂತಾದಿಮವ್ಯಯಮ್ ||

ಆದರೆ ಎಲೈ ಕುಂತೀಪುತ್ರ! ದೈವೀ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆದ ಮಹಾತ್ಮರು ನನ್ನನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳಿಗೂ ಸನಾತನ ಮೂಲಕಾರಣನೆಂದೂ, ನಾಶವಿಲ್ಲದ ಸ್ವರೂಪಿಯೆಂದೂ ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಅನನ್ಯ ಮನಸ್ಕರಾಗಿ ನಿರಂತರ ಭಜಿಸುತ್ತಾರೆ ||೧೩||(ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  12

ಮೋಘಾಶಾ ಮೋಘಕರ್ಮಾಣೋ ಮೋಘಜ್ಞಾನಾ ವಿಚೇತಸಃ| ರಾಕ್ಷಸೀಮಾಸುರೀಂ ಚೈವ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಮೋಹಿನೀಂ ಶ್ರಿತಾಃ ||

ವ್ಯರ್ಥವಾದ ಆಸೆ, ವ್ಯರ್ಥವಾದ ಕಾರ್ಯ ಮತ್ತು ವ್ಯರ್ಥವಾದ ಜ್ಞಾನವುಳ್ಳ ಅಜ್ಞಾನಿಗಳು ರಾಕ್ಷಸರ ಮತ್ತು ಅಸುರರಂತಹ ಮೋಹಕಾರೀ ಸ್ವಭಾವವನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸುತ್ತಾರೆ||

ಶ್ಲೋಕ  11

ಅವಜಾನಂತಿ ಮಾಂ ಮೂಢಾ ಮಾನುಷೀಂ ತನುಮಾಶ್ರಿತಮ್ | ಪರಂ ಭಾವಮಜಾನಂತೋ ಮಮ ಭೂತಮಹೇಶ್ವರಮ್ ||

ಇಡೀ ಜೀವಕೋಟಿಗೆಲ್ಲಾ ಮಹೇಶ್ವರನಾದ ನನ್ನ ಪರಮ ಭಾವವನ್ನು ತಿಳಿಯದ ಮೂಢರು ಮನುಷ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಮಾನವ ಶರೀರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ನನ್ನನ್ನು ಕೀಳಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ತನ್ನ ಯೋಗಮಾಯೆಯಿಂದ ಜಗತ್ತಿನ ಉದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಮನುಷ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ನನ್ನನ್ನು ಸಾಧಾರಣ ಮನುಷ್ಯನೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ||

ಶ್ಲೋಕ  10

ಮಯಾಧ್ಯಕ್ಷೇಣ ಪ್ರಕೃತಿಃ ಸೂಯತೇ ಸಚರಾಚರಮ್ | ಹೇತುನಾನೇನ ಕೌಂತೇಯ ಜಗದ್ವಿಪರಿವರ್ತತೇ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನಿಯಾಮಕನಾದ ನನ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಿಂದ ನನ್ನ ಈ ಪ್ರಕೃತಿ ಮಾಯೆಯು ಚರಾಚರ ಸಹಿತ ಇಡೀ ಜಗತ್ತನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಈ ಪ್ರಪಂಚ ಆವಾಗಮನರೂಪೀ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುತ್ತಾ ಇದೆ ||೧೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  9

ನಚ ಮಾಂ ತಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ನಿಬಧ್ನಂತಿ ಧನಂಜಯ । ಉದಾಸೀನವದಾಸೀನಮ್ ಅಸಕ್ತಂ ತೇಷು ಕರ್ಮಸು ॥

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಆ ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಉದಾಸೀನೋಪಾದಿಯಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ನನ್ನನ್ನು ಆ ಕರ್ಮಗಳು ಬಂಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ ||೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  8

ಪ್ರಕೃತಿಂಸ್ವಾಮವಷ್ಟಭ್ಯ ವಿಸೃಜಾಮಿ ಪುನಃ ಪುನಃ । ಭೂತಗ್ರಾಮಮಿಮಂಕೃತ್ಸ್ನಮ್ ಅವಶಂ ಪ್ರಕೃತೇರ್ವಶಾತ್ ॥೮॥

ನನ್ನ ತ್ರಿಗುಣಮಯೀ ಮಾಯೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿ ಸ್ವಭಾವ ವಶದಿಂದ ಪರತಂತ್ರವಾಗಿರುವ ಈ ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಾಣಿಸಮುದಾಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಅವುಗಳ ಕರ್ಮಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ರಚಿಸುತ್ತೇನೆ ||೮||

ಶ್ಲೋಕ  7

ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಕೌಂತೇಯ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಯಾಂತಿ ಮಾಮಿಕಾಮ್ । ಕಲ್ಪಕ್ಷಯೇ ಪುನಸ್ತಾನಿ ಕಲ್ಪಾದೌ ವಿಸೃಜಾಮ್ಯಹಮ್ ॥

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಕಲ್ಪದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಗಳೆಲ್ಲಾ ನನ್ನ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಪದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಪುನಃ ರಚಿಸುತ್ತೇನೆ!!

ಶ್ಲೋಕ  6

ಯಥಾಕಾಶಸ್ಥಿತೋ ನಿತ್ಯಂ ವಾಯುಃ ಸರ್ವತ್ರಗೋ ಮಹಾನ್। ತಥಾ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನಿ ಮತ್ಸ್ಥಾನೀತ್ಯುಪಧಾರಯ||

ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹಿಗ್ಗಿ ತುಂಬಿರುವ ಗಾಳಿ ಎಂದೆಂದೂ ಆಗಸದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಜಗದ ಎಲ್ಲ ಇರುವಿಕೆಗಳೂ ನನ್ನಲ್ಲಿವೆ. ಎಂದು ಮನಗಾಣು. ಗಾಳಿ ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆ ಇದೆ. ಅದು ಒಳಗೂ ಇದೆ, ಹೊರಗೂ ಇದೆ. ಗಾಳಿ ನಮಗೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಗಾಳಿ ಈ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದೆ. ಹೀಗೆ ಭಗವಂತ ನಮ್ಮ ಒಳಗೂ ಹೊರಗೂ ತುಂಬಿ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ಯಾವುದರ ಲೇಪವೂ ಆತನಿಗಿಲ್ಲ. ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಸರ್ವ ಇರುವಿಕೆಯೂ ಭಗವಂತನಲ್ಲಿದೆ.

ಶ್ಲೋಕ  5

ನ ಚ ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಪಶ್ಯ ಮೇ ಯೋಗಮೈಶ್ವರಮ್ | ಭೂತಭೃನ್ನ ಚ ಭೂತಸ್ಥೋ ಮಮಾತ್ಮಾ ಭೂತಭಾವನಃ ||

ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಲ್ಲಾ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ನನ್ನ ಯೋಗ ಮಾಯೆ ಮತ್ತು ಈಶ್ವರೀಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ನೋಡು; ಜೀವಿಗಳ ಪಾಲನೆ - ಪೋಷಣೆ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ನನ್ನ ಆತ್ಮ ವೂ ಸಹ ವಾಸ್ತವವಾಗಿಯೂ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ ||೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  4

ಮಯಾ ತತಮಿದಂ ಸರ್ವಂ ಜಗದವ್ಯಕ್ತಮೂರ್ತಿನಾ | ಮತ್ಸ್ಥಾನಿ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ನ ಚಾಹಂ ತೇಷ್ವವಸ್ಥಿತಃ ||

ನಿರಾಕಾರ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ನನ್ನಿಂದ ಈ ಇಡೀ ಜಗತ್ತು ನೀರಿನಿಂದಾದ ಹಿಮದ ಗಡ್ಡೆಯಂತೆ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಚರಾಚರಗಳೆಲ್ಲಾ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಸಂಕಲ್ಪದ ಆಧಾರದಿಂದ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿವೆ. ಪ್ರಯುಕ್ತ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ನಾನು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ||೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  3

ಅಶ್ರದ್ದಧಾನಾಃ ಪುರುಷಾ ಧರ್ಮ್ಯಸಾಸ್ಯ ಪರಂತಪ | ಅಪ್ರಾಪ್ಯ ಮಾಂ ನಿವರ್ತಂತೇ ಮೃತ್ಯುಸಂಸಾರವರ್ತ್ಮನಿ ||

ಎಲೈ ಪರಂತಪ ! ಈ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಲ್ಲದ ಪುರುಷರು ನನ್ನನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ನನ್ನ ಸಾನಿಧ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯದೆ ಮೃತ್ಯುರೂಪೀ ಸಂಸಾರ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ ||೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  2

ರಾಜವಿದ್ಯಾ ರಾಜಗುಹ್ಯಂ ಪವಿತ್ರಮಿದಮುತ್ತಮಮ್ | ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾವಗಮಂ ಧರ್ಮ್ಯಂ ಸುಸುಖಂ ಕರ್ತುಮಮ್ಯಯಮ್ ||

ಈ ವಿಜ್ಞಾನಸಹಿತವಾದ ಜ್ಞಾನವು ಎಲ್ಲ ವಿದ್ಯಗಳ ರಾಜನೂ, ಎಲ್ಲ ರಹಸ್ಯಗಳ ರಾಜನೂ, ಅತಿಪವಿತ್ರವೂ, ಅತ್ಯುತ್ತಮವೂ, ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಫಲವುಳ್ಳದ್ದೂ, ಧರ್ಮ ಯುಕ್ತವೂ, ಸಾಧನೆಗೆ ತುಂಬಾ ಸುಲಭವೂ ಮತ್ತು ಅವಿನಾಶಿಯೂ ಆಗಿದೆ. ||೨||

ಶ್ಲೋಕ  1

ಒಂಭತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯ-ರಾಜವಿದ್ಯಾರಾಜಗುಹ್ಯಯೋಗ ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ ಇದಂ ತು ತೇ ಗುಹ್ಯತಮಂ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮ್ಯನಸೂಯವೇ | ಜ್ಞಾನಂ ವಿಜ್ಞಾನಸಹಿತಂ ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ$ಶುಭಾತ್ ||

ಶ್ರೀ ಭಗವಂತನು ಹೇಳಿದನು-ದೋಷ ದೃಷ್ಟಿರಹಿತ ಭಕ್ತನಾದ ನಿನಗೆ ಈ ಪರಮ ಗೋಪ್ಯವಾದ, ವಿಜ್ಞಾನ ಸಹಿತ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪುನಃ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹೇಳುವೆನು. ಅದನ್ನು ತಿಳಿದು ನೀನು ದುಃಖರೂಪ ಸಂಸಾರದಿಂದ ಪಾರಾಗುವೆ‌. ||೧||

ಶ್ಲೋಕ  28

ವೇದೇಷು ಯಜ್ಞೇಷು ತಪಃ ಸು ಚೈವ ದಾನೇಷು ಯತ್ಪುಣ್ಯಫಲಂ ಪ್ರದಿಷ್ಟಮ್ | ಅತ್ಯೇತಿ ತತ್ಸರ್ವಮಿದಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಯೋಗೀ ಪರಂ ಸ್ಥಾನಮುಪೈತಿ ಚಾದ್ಯಮ್ ||

ಯೋಗಿಯು ಈ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ವೇದಾಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಯಜ್ಞ ತಪಸ್ಸು ಮತ್ತು ದಾನಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಯಾವ ಪುಣ್ಯಫಲಗಳನ್ನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆಯೋ ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಸನಾತನ ಪರಮಪದವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ||೨೮|| ಓಂ ತತ್ಸದಿತಿ ಶ್ರೀ ಭಗವದ್ಗೀತಾಸೂಪನಿಷತ್ಸು ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಸಂವಾದೇ ಅಕ್ಷರ ಬ್ರಹ್ಮಯೋಗೋನಾಮ ಅಷ್ಟಮೋsಧ್ಯಾಯಃ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  27

ನೈತೇ ಸೃತೀ ಪಾರ್ಥ ಜಾನನ್ಯೋಗೀ ಮುಹ್ಯತಿ ಕಶ್ಚನ | ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವೇಷು ಕಾಲೇಷು ಯೋಗಯುಕ್ತೋ ಭವಾರ್ಜುನ ||

ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ ಈ ರೀತಿ ಎರಡು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿಯುತ್ತಾ ಯೋಗಿಯಾದವನು ಯಾರೂ ಸಹ ಮೋಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನೀನು ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಸಮತ್ವ ಬುದ್ಧಿರೂಪೀ ಯೋಗದಿಂದ ಕೂಡಿರು, ಅರ್ಥಾತ್ ನಿರಂತರ ನನ್ನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧನೆ ಮಾಡು ||೨೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  26

ಶುಕ್ಲಕೃಷ್ಣೇ ಗತೀ ಹ್ಯೇತೇ ಜಗತಃ ಶಾಶ್ವತೇ ಮತೇ | ಏಕಯಾ ಯಾತ್ಯನಾವೃತ್ತಿಮ್ ಅನ್ಯಯಾವರ್ತತೇ ಪುನಃ ||

ಏಕೆಂದರೆ ಜಗತ್ತಿನ ಈ ಎರಡು ಪ್ರಕಾರಗಳ ಶುಕ್ಲ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ಅರ್ಥಾತ್ ದೇವಯಾನ ಮತ್ತು ಪಿತೃಯಾನ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸನಾತನವೆಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದರ ಮೂಲಕ ಹೋದವನು ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬರದಂತಹ ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಮತ್ತೊಂದರ ಮೂಲಕ ಹೋದವನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಜನನ - ಮರಣಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾನೆ||೨೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  25

ಧೂಮೋ ರಾತ್ರಿಸ್ತಥಾ ಕೃಷ್ಣ: ಷಣ್ಮಾಸಾ ದಕ್ಷಿಣಾಯನಮ್| ತತ್ರ ಚಾಂದ್ರಮಸಂ ಜ್ಯೋತಿ: ಯೋಗೀ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನಿವರ್ತತೇ ||

ಯಾವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಧೂಮಾಭಿಮಾನಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಅಂಧಕಾರದ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ, ರಾತ್ರಿ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ, ಕೃಷ್ಣ ಪಕ್ಷದ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಾಯಣದ ಆರು ಮಾಸಗಳ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ, ಆ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟ ಸಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗಿಯು ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ದೇವತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕ್ರಮಶಃ ಕರೆದೊಯ್ಯಲ್ಪಟ್ಟು ಚಂದ್ರನ ಜ್ಯೊತಿಯನ್ನು ಸೇರಿ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಶುಭಕರ್ಮಗಳ ಫಲವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾನೆ||೨೫||(ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  24

ಅಗ್ನಿರ್ಜ್ಯೋತಿರಹಃ ಶುಕ್ಲಃ ಷಣ್ಮಸಾ ಉತ್ತರಾಯಣಮ್ | ತತ್ರ ಪ್ರಯಾತಾ ಗಚ್ಛಂತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮವಿದೋ ಜನಾಃ ||

ಯಾವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಜ್ಯೋತಿರ್ಮಯ ಅಗ್ನಿ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ, ಹಗಲಿನ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ, ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಯಣದ ಆರು ಮಾಸಗಳ ಅಭಿಮಾನೀ ದೇವತೆ ಇದ್ದಾನೆಯೋ ಆ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿದ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನೀ ಯೋಗಿಗಳು ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ದೇವತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕ್ರಮಶಃ ಕರೆದೊಯ್ಯಲ್ಪಟ್ಟು ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ ||೨೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  23

ಯತ್ರ ಕಾಲೇ ತ್ವನಾವೃತ್ತಿಮ್ ಆವೃತ್ತಿಂ ಚೈವ ಯೋಗಿನಃ| ಪ್ರಯಾತಾ ಯಾಂತಿ ತಂ ಕಾಲಂ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಭರತರ್ಷಭ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಯಾವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶರೀರ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿಹೋದ ಯೋಗಿಗಳು ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬಂದಿರುವಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿರುಗಿ ಬರುವಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆಯೋ ಆ ಕಾಲವನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಹೇಳುವೆನು ||೨೩||

ಶ್ಲೋಕ  22

ಪುರುಷಃ ಸ ಪರಃ ಪಾರ್ಥ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಲಭ್ಯಸ್ತ್ವನನ್ಯಯಾ | ಯಸ್ಯಾಂತಃಸ್ಥಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಯೇನ ಸರ್ವಮಿದಂ ತತಮ್ ||

ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ ! ಜೀವ ಸಮುದಾಯವೆಲ್ಲಾ ಯಾವ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿದೆಯೋ ಮತ್ತು ಯಾವ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನಿಂದ ಈ ಜಗತ್ತೆಲ್ಲವೂ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆಯೋ ಆ ಸನಾತನ ಅವ್ಯಕ್ತ ಪರಮ ಪುರುಷನು ಅನನ್ಯ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ದೊರೆಯುತ್ತಾನೆ ||೨೨||

ಶ್ಲೋಕ  21

ಅವ್ಯಕ್ತೋsಕ್ಷರ ಇತ್ಯುಕ್ತಃ ತಮಾಹುಃ ಪರಮಾಂ ಗತಿಮ್| ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನ ನಿವರ್ತಂತೇ ತದ್ಧಾಮ ಪರಮಂ ಮಮ ||

ಯಾವುದನ್ನು ಅವ್ಯಕ್ತ, ಅಕ್ಷರ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆಯೋ ಆ ಅಕ್ಷರವೆಂಬ ಅವ್ಯಕ್ತ ಭಾವವನ್ನು ಪರಮ ಗತಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಯಾವ ಆ ಸನಾತನ ಅವ್ಯಕ್ತ ಭಾವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡವನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅಂತಹ ಅದೇ ನನ್ನ ಪರಮಧಾಮ ಅರ್ಥಾತ್ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಸ್ಥಾನ ||೨೧||

ಶ್ಲೋಕ  20

ಪರಸ್ತಸ್ಮಾತ್ತು ಭಾವೋsನ್ಯಃ ಅವ್ಯಕ್ತೋsವ್ಯಕ್ತಾತ್ ಸನಾತನಃ | ಯಃ ಸ ಸರ್ವೇಷು ಭೂತೇಷು ನಶ್ಯತ್ಸು ನ ವಿನಶ್ಯತಿ ||

ಆದರೆ ಆ ಅವ್ಯಕ್ತಕ್ಕಿಂತಲೂ ಸಹ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾದ ಬೇರೊಂದು ಅರ್ಥಾತ್ ವಿಲಕ್ಷಣವಾದ ಯಾವ ಸನಾತನ ಅವ್ಯಕ್ತ ಭಾವವಿದೆಯೋ ಆ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪೂರ್ಣಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನು, ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ನಾಶವಾಗಿ ಹೋದರೂ ಸಹ ಅವನು ನಾಶವಾಗುವುದಿಲ್ಲ||೨೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  19

ಭೂತಗ್ರಾಮಃ ಸ ಏವಾಯಂ ಭೂತ್ವಾ ಭೂತ್ವಾ ಪ್ರಲೀಯತೇ | ರಾತ್ರ್ಯಾಗಮೇsವಶಃ ಪಾರ್ಥ ಪ್ರಭವತ್ಯಹರಾಗಮೇ ||೧೯||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಅದೇ ಈ ಪ್ರಾಣಿ ಸಮೂಹವು ಹುಟ್ಟಿ - ಹುಟ್ಟಿ ಪ್ರಕೃತಿಯ ವಶವಾಗಿ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರವೇಶಕಾಲದಲ್ಲಿ ಲಯವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಗಲಿನ ಪ್ರವೇಶಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರ ಬ್ರಹ್ಮನ ಒಂದು ನೂರು ವರ್ಷಗಳು ಪೂರ್ಣವಾದಾಗ ತನ್ನ ಲೋಕದ ಸಹಿತ ಬ್ರಹ್ಮನೂ ಸಹ ಶಾಂತನಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ ||೧೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  18

ಅವ್ಯಕ್ತಾದ್ವ್ಯಕ್ತಯಃ ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರಭವಂತ್ಯಹರಾಗಮೇ | ರಾತ್ರ್ಯಾಗಮೇ ಪ್ರಲೀಯಂತೇ ತತ್ರೈವಾವ್ಯಕ್ತಸಂಜ್ಞಕೇ ||

ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದೃಶ್ಯ ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಬ್ರಹ್ಮನ ಹಗಲಿನ ಪ್ರವೇಶ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವ್ಯಕ್ತದಿಂದ ಅರ್ಥಾತ್ ಬ್ರಹ್ಮನಸೂಕ್ಷ್ಮಶರೀರದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮನ ರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರವೇಶಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆ ಅವ್ಯಕ್ತವೆಂಬ ಬ್ರಹ್ಮನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಶರೀರದಲ್ಲಿಯೇ ಲಯವಾಗುತ್ತವೆ ಅರ್ಥಾತ್ ವಿಲೀನವಾಗುತ್ತವೆ ||೧೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  17

ಸಹಸ್ರಯುಗಪರ್ಯಂತಮ್ ಅಹರ್ಯದ್ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ವಿದುಃ | ರಾತ್ರಿಂ ಯುಗಸಹಸ್ರಾಂತಾಂ ತೇsಹೋರಾತ್ರವಿದೋ ಜನಾಃ ||

ಬ್ರಹ್ಮನ ಒಂದು ಹಗಲು ಒಂದು ಸಾವಿರ ಚತುರ್ಯುಗಗಳ ಅವಧಿಯುಳ್ಳದ್ದು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯೂ ಸಹ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಚತುರ್ಯುಗಗಳ ಅವಧಿಯುಳ್ಳದ್ದು ಎಂದು ತತ್ತ್ವಶಃ ತಿಳಿಯುತ್ತಾರೆಯೋ ಆ ಯೋಗಿಗಳು ಅಹೋರಾತ್ರಿಗಳ ಅವಧಿಯ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿದವರು ||೧೭||

ಶ್ಲೋಕ  16

ಸಹಸ್ರಯುಗಪರ್ಯಂತಮ್ ಅಹರ್ಯದ್ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ವಿದುಃ | ರಾತ್ರಿಂ ಯುಗಸಹಸ್ರಾಂತಾಂ ತೇsಹೋರಾತ್ರವಿದೋ ಜನಾಃ ||

ಬ್ರಹ್ಮನ ಒಂದು ಹಗಲು ಒಂದು ಸಾವಿರ ಚತುರ್ಯುಗಗಳ ಅವಧಿಯುಳ್ಳದ್ದು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯೂ ಸಹ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಚತುರ್ಯುಗಗಳ ಅವಧಿಯುಳ್ಳದ್ದು ಎಂದು ತತ್ತ್ವಶಃ ತಿಳಿಯುತ್ತಾರೆಯೋ ಆ ಯೋಗಿಗಳು ಅಹೋರಾತ್ರಿಗಳ ಅವಧಿಯ ತತ್ತ್ವಾರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿದವರು ||೧೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  15

ಆಬ್ರಹ್ಮಭುವನಾಲ್ಲೋಕಾಃ ಪುನರಾವರ್ತಿನೋsರ್ಜುನ | ಮಾಮುಪೇತ್ಯ ತು ಕೌಂತೇಯ ಪುನರ್ಜನ್ಮ ನ ವಿದ್ಯತೇ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಬ್ರಹ್ಮ ಲೋಕದ ಪರ್ಯಂತ ಲೋಕಗಳೂ ಪುನರಾಗಮನ ಸ್ವಭಾವದವು. ಆದರೆ ಎಲೈ ಕುಂತೀಪುತ್ರ ! ನನ್ನ ಸಾಮೀಪ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದರೆ ಅವನಿಗೆ ಪುನರ್ಜನ್ಮವುಂಟಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ನಾನು ಕಾಲಾತೀತನು ಮತ್ತು ಈ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿ ಲೋಕಗಳೆಲ್ಲಾ ಕಾಲದ ಮೂಲಕ ಅವಧಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಅನಿತ್ಯವಾಗಿವೆ ||೧೬||(ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  14

ಅನನ್ಯಚೇತಾಃ ಸತತಂ ಯೋ ಮಾಂ ಸ್ಮರತಿ ನಿತ್ಯಶಃ || ತಸ್ಯಾಹಂ ಸುಲಭಃ ಪಾರ್ಥ ನಿತ್ಯಯುಕ್ತಸ್ಯ ಯೋಗಿನಃ||೧೪||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಯಾರು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯಚಿತ್ತರಾಗಿ ನಿತ್ಯ - ನಿರಂತರ ನನ್ನನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಆ ನಿರಂತರ ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಮಗ್ನರಾಗಿರುವ ಯೋಗಿಗೆ ನಾನು ಸುಲಭನು ||೧೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  13

ಓಮಿತ್ಯೇಕಾಕ್ಷರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವ್ಯಾಹರನ್ಮಾಮನುಸ್ಮರನ್ | ಯಃ ಪ್ರಯಾತಿ ತ್ಯಜನ್ದೇಹಂ ಸ ಯಾತಿ ಪರಮಾಂ ಗತಿಮ್ ||೧೩|

ಯಾರು ಓಂ ಎಂಬ ಈ ಒಂದಕ್ಷರ ರೂಪಿಯಾದಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಉಚ್ಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಮತ್ತು ಅದರ ಅರ್ಥ ಸ್ವರೂಪಿಯಾದ ನನ್ನನ್ನು ಚಿಂತನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಶರೀರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನು ಪರಮಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  12

ಸರ್ವದ್ವಾರಾಣಿ ಸಂಯಮ್ಯ ಮನೋ ಹೃದಿ ನಿರುಧ್ಯ ಚ | ಮೂರ್ಧ್ನ್ಯಾಧಾಯಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಾಣಮಾಸ್ಥಿತೋ ಯೋಗಧಾರಣಾಮ್ ||

ಎಲ್ಲಾ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ತಡೆದು ಅರ್ಥಾತ್ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ವಿಷಯಗಳಿಂದ ದೂರಮಾಡಿ ಹಾಗೂ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾಣವಾಯುವನ್ನು ಶಿರಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಿ ಯೋಗಧಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿ--||೧೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  11

ಯದಕ್ಷರಂ ವೇದವಿದೋ ವದಂತಿ ವಿಶಂತಿ ಯದ್ಯತಯೋ ವೀತರಾಗಾಃ| ಯದಿಚ್ಛಂತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ- ಚರಂತಿ ತತ್ತೇ ಪದಂ ಸಂಗ್ರಹೇಣ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯೇ||

ವೇದಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಯಾವ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಘನರೂಪೀ ಪರಮಪದವನ್ನು ಅವಿನಾಶೀ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆಯೋ ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದ ಪ್ರಯತ್ನಶೀಲ ಮಹಾತ್ಮರು ಯಾವುದನ್ನು ಸೇರುತ್ತಾರೆಯೋ ಹಾಗೂ ಯಾವ ಪರಮಪದವನ್ನು ಬಯಸುವ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಗಳು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಆ ಪರಮಪದವನ್ನು ನಿನಗೆ ಸಂಕ್ಷೇಪವಾಗಿ ಹೇಳುವೆನು||೧೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  10

ಪ್ರಯಾಣಕಾಲೇ ಮನಸಾಚಲೇನ ಭಕ್ತ್ಯಾಯುಕ್ತೋ ಯೋಗಬಲೇನ ಚೈವ | ಭ್ರುವೋರ್ಮಧ್ಯೇ ಪ್ರಾಣಾಮಾವೇಶ್ಯ ಸಮ್ಯಕ್ ಸ ತಂ ಪರಂ ಪುರುಷಮುಪೈತಿ ದಿವ್ಯಮ್ ||

ಆ ಭಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಪುರುಷನು ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಯೋಗಬಲದಿಂದ ಹುಬ್ಬುಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣವಾಯುವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಿ ಮತ್ತು ದೃಢವಾದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಸ್ಮರಿಸಿದರೆ ಆ ದಿವ್ಯ ಸ್ವರೂಪೀ ಪರಮ ಪುರುಷ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ದೊರಕುತ್ತಾನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಆತನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ ||೧೦||

ಶ್ಲೋಕ  9

ಕವಿಂ ಪುರಾಣಮನುಶಾಸಿತಾರ-ಮಣೋರಣೀಯಾಂಸಮನುಸ್ಮ-ರೇದ್ಯಃ | ಸರ್ವಸ್ಯ ಧಾತಾರಮಚಿಂತ್ಯರೂಪಮ್ ಆದಿತ್ಯವರ್ಣಂ ತಮಸಃ ಪರಸ್ತಾತ್||

ಸರ್ವಜ್ಞ, ಅನಾದಿ, ಎಲ್ಲದರ ನಿಯಾಮಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾತಿಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ, ಎಲ್ಲರ ಪಾಲಕ - ಪೋಷಕನಾದ ಅಚಿಂತ್ಯ ಸ್ವರೂಪೀ, ಸೂರ್ಯನಂತೆ ನಿತ್ಯ ಚೇತನ ಪ್ರಕಾಶರೂಪೀ ಮತ್ತು ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಅತಿ ದೂರನಾದ ಶುದ್ಧ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಯಾರು ಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆಯೋ......||೯||

ಶ್ಲೋಕ  8

ಅಭ್ಯಾಸಯೋಗಯುಕ್ತೇನ ಚೇತಸಾ ನಾನ್ಯಗಾಮಿನಾ | ಪರಮಂ ಪುರುಷಂ ದಿವ್ಯಂ ಯಾತಿ ಪಾರ್ಥಾನುಚಿಂತಯನ್ ||

ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ ! ಒಂದು ನಿಯಮವಿದೆ - ಪರಮೇಶ್ವರನ ಧ್ಯಾನದ ಅಭ್ಯಾಸರೂಪೀ ಯೋಗದಿಂದ ಕೂಡಿ ಅಚಲವಾದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ನಿರಂತರ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿರುವ ಮನುಷ್ಯ ಪರಮ ದಿವ್ಯವಾದ ಪ್ರಕಾಶ ಸ್ವರೂಪೀ ಪುರುಷನನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ||೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  7

ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವೇಷು ಕಾಲೇಷು ಮಾಮನುಸ್ಮರ ಯುಧ್ಯ ಚ | ಮಯ್ಯರ್ಪಿತಮನೋಬುದ್ಧಿಃ ಮಾಮೇವೈಷ್ಯಸ್ಯಸಂಶಯಮ್ ||

ಆದುದರಿಂದ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನೀನು ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ನನ್ನ ಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧವನ್ನೂ ಸಹ ಮಾಡು. ಹೀಗೆ ನನಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮನಸ್ಸು ಬುದ್ಧಿಗಳುಳ್ಳವನಾಗಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನನ್ನೇ ಹೊಂದುವೆ ||೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  6

ಯಂ ಯಂ ವಾಪಿ ಸ್ಮರನ್ಭಾವಂ ತ್ಯಜತ್ಯಂತೇ ಕಲೇವರಮ್ | ತಂ ತಮೇವೈತಿ ಕೌಂತೇಯ ಸದಾ ತದ್ಭಾವಭಾವಿತಃ ||

ಎಲೈ ಕುಂತೀಪುತ್ರನಾದ ಅರ್ಜುನ ! ಮನುಷ್ಯನು ಮರಣ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಯಾವ ಭಾವವನ್ನೇ ಆದರೂ ಸಹ ಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಶರೀರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಾನೆಯೋ ಅದನ್ನೇ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಯಿವಾಗಲೂ ಅದೇ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಯಾವಾಗಲೂ ಯಾವ ಭಾವನೆಯ ಚಿಂತನೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುತ್ತಾನೆಯೌ ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಬಹುಶಃ ಅದೇ ಸ್ಮರಣೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ||೬ || (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  5

ಅಂತಕಾಲೇ ಚ ಮಾಮೇವ ಸ್ಮರನ್ ಮುಕ್ತ್ವಾ ಕಲೇವರಮ್| ಯಃ ಪ್ರಯಾತಿ ಸ ಮದ್ಭಾವಂ ಯಾತಿ ನಾಸ್ತ್ಯತ್ರ ಸಂಶಯಃ ||

ಮತ್ತು ಯಾರು ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಹ ನನ್ನನ್ನೇ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾ ಶರೀರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನು ನನ್ನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕಿಂಚಿತ್ತೂ ಸಂಶಯವೆಂಬುದೇ ಇಲ್ಲ.

ಶ್ಲೋಕ  4

ಅಧಿಭೂತಂ ಕ್ಷರೋ ಭಾವಃ ಪುರುಷಶ್ಚಾಧಿದೈವತಂ | ಅಧಿಯಜ್ಞೋsಹಮೇವಾತ್ರ ದೇಹೇ ದೇಹಭೃತಾಂ ವರ ||

ಉತ್ಪತ್ತಿ - ವಿನಾಶ ಧರ್ಮಗಳುಳ್ಳ ಪದಾರ್ಥಗಳೆಲ್ಲಾ ಅಧಿಭೂತಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಹಿರಣ್ಯಮಯ ಪುರುಷನು ಅಧಿದೈವನು ಮತ್ತು ಎಲೈ ದೇಹಧಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠನಾದ ಅರ್ಜುನ ! ಈ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ವಾಸುದೇವನಾದ ನಾನೇ ಅಂತರ್ಯಾಮಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಧಿಯಜ್ಞನಾಗಿದ್ದೇನೆ ||೪||

ಶ್ಲೋಕ  3

ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ ಅಕ್ಷರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಂ ಸ್ವಭಾವೋ$ಧ್ಯಾತ್ಮಮುಚ್ಯತೇ | ಭೂತಭಾವೋದ್ಭವಕರೋ ವಿಸರ್ಗಃ ಕರ್ಮಸಂಜ್ಞಿತಃ ||3||

ಶ್ರೀ ಭಗವಂತನು ಹೇಳಿದನು- ಪರಮ ಅಕ್ಷರವು ಬ್ರಹ್ಮವಾಗಿದೆ.ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪ ಅರ್ಥಾತ್ ಜೀವಾತ್ಮನನ್ನು ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಭೂತಗಳ ಭಾವವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಕರ್ಮ ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಶ್ಲೋಕ  2

ಅಧಿಯಜ್ಞಃ ಕಥಂ ಕೋsತ್ರ ದೇಹೇsಸ್ಮಿನ್ಮಧುಸೂದನ | ಪ್ರಯಾಣಕಾಲೇ ಚ ಕಥಂ ಜ್ಞೇಯೋsಸಿ ನಿಯತಾತ್ಮಭಿಃ ||

ಹೇ ಮಧುಸೂದನ ! ಇಲ್ಲಿ ಅಧಿಯಜ್ಞ ಯಾವುದು ಮತ್ತು ಅದು ಈ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಹೇಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳವರಿಂದ ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ನೀನು ಯಾವ ರೀತಿ ತಿಳಿಯಲು ಸಾಧ್ಯನಾಗುವೆ?||೨ (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  1

ಅಕ್ಷರಬ್ರಹ್ಮಯೋಗ ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ಕಿಂ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಕಿಮಧ್ಯಾತ್ಮಂ ಕಿಂ ಕರ್ಮ ಪುರುಷೋತ್ತಮ | ಅಧಿಭೂತಂ ಚ ಕಿಂ ಪ್ರೋಕ್ತಮಧಿದೈವಂ ಕಿಮುಚ್ಯತೇ ||

ಅರ್ಜುನನು ಹೇಳಿದನು-ಎಲೈ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ! ಆ ಬ್ರಹ್ಮ ಯಾವುದು ? ಅಧ್ಯಾತ್ಮವೆಂದರೇನು? ಕರ್ಮವೆಂದರೆ ಯಾವುದು? ಅಧಿಭೂತ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಏನನ್ನು ಹೇಳಿದೆ? ಮತ್ತು ಅಧಿದೈವ ಎಂದು ಯಾವುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ? ||1||

ಶ್ಲೋಕ  30

ಸಾಧಿಭೂತಾಧಿದೈವಂ ಮಾಂ ಸಾಧಿಯಜ್ಞಂ ಚ ಯೇ ವಿದುಃ| ಪ್ರಯಾಣಕಾಲೇsಪಿ ಚ ಮಾಂ ತೇ ವಿದುರ್ಯುಕ್ತಚೇತಸಃ ||

ಅಧಿಭೂತ, ಅಧಿದೈವಗಳ ಸಹಿತ ಹಾಗೂ ಅಧಿಯಜ್ಞದ ಸಹಿತ ಎಲ್ಲರ ಆತ್ಮರೂಪಿಯಾದ ನನ್ನನ್ನು ಯಾರು ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆಯೋ ಆ ಯುಕ್ತಚಿತ್ತ ಪುರುಷರು ನನ್ನನ್ನೇ ತಿಳಿಯುವರು ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಪಡೆಯುವರು ||೩೦|| ಓಂ ತತ್ಸದಿತಿ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಸೂಪನಿಷತ್ಸು ಬ್ರಹಾಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಸಂವಾದೇ ಜ್ಞಾನ-ವಿಜ್ಞಾನಯೋಗೋ ನಾಮ ಸಪ್ತಮೋsಧ್ಯಾಯಃ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  29

ಜರಾಮರಣ ಮೋಕ್ಷಾಯ ಮಾಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಯತಂತಿ ಯೇ | ತೇ ಬ್ರಹ್ಮ ತದ್ವಿದುಃ ಕೃತ್ಸ್ನಮ್ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಂ ಕರ್ಮ ಚಾಖಿಲಮ್ ||

ಯಾರು ನನಗೆ ಶರಣಾಗಿ ಮುಪ್ಪು- ಸಾವುಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರು ಆ ಬ್ರಹ್ಮವನ್ನು ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮವನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕರ್ಮವನ್ನೂ ತಿಳಿಯುತ್ತಾರೆ||೨೯||

ಶ್ಲೋಕ  28

ಯೇಷಾಂ ತ್ವಂತಗತಂ ಪಾಪಂ ಜನಾನಾಂ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಣಾಮ್| ತೇ ದ್ವಂದ್ವಮೋಹನಿರ್ಮುಕ್ತಾ ಭಜಂತೇ ಮಾಂ ದೃಢವ್ರತಾಃ ||

ಆದರೆ ನಿಷ್ಕಾಮ ಭಾವದಿಂದ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಯಾವ ಜನರ ಪಾಪವು ನಾಶವಾಗಿದೆಯೋ ಆ ರಾಗ - ದ್ವೇಷಾದಿ ದ್ವಂದ್ವರೂಪೀ ಮೋಹದಿಂದ ಮುಕ್ತರಾದ ಮತ್ತು ದೃಢ ನಿಶ್ಚಯದ ಪುರುಷರು ನನ್ನನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಿಂದಲೂ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೆ ||೨೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  27

ಇಚ್ಛಾದ್ವೇಷಸಮುತ್ಥೇನ ದ್ವಂದ್ವಮೋಹೇನ ಭಾರತ | ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಸಂಮೋಹಂ ಸರ್ಗೇ ಯಾಂತಿ ಪರಂತಪ ||

ಎಲೈ ಭರತವಂಶಜನಾದ ಅರ್ಜುನ ! ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಇಚ್ಛೆ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಸುಖ- ದುಃಖಾದಿ ದ್ವಂದ್ವರೂಪೀ ಮೋಹದಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಅತ್ಯಂತ ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಭ್ರಾಂತಿಗೊಳಗಾಗಿರುತ್ತವೆ||೨೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  26

ವೇದಾಹಂ ಸಮತೀತಾನಿ ವರ್ತಮಾನಾನಿ ಚಾರ್ಜುನ | ಭವಿಷ್ಯಾಣಿ ಚ ಭೂತಾನಿ ಮಾಂ ತು ವೇದ ನ ಕಶ್ಚನ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಹಿಂದೆ ಗತಿಸಿದ ಮತ್ತು ಈಗ ಇರುವ ಹಾಗೂ ಮುಂದೆ ಹುಟ್ಟಿಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನಾನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಯಾರೂ ಸಹ ಅಂದರೆ ಶ್ರದ್ಧಾ - ಭಕ್ತಿಗಳಿಲ್ಲದ ಯಾರೂ ನನ್ನನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲಾರರು||೨೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  25

ನಾಹಂ ಪ್ರಕಾಶಃ ಸರ್ವಸ್ಯ ಯೋಗಮಾಯಾಸಮಾವೃತಃ| ಮೂಢೋsಯಂ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ಲೋಕೋ ಮಾಮಜವವ್ಯಯಮ್||

ನನ್ನ ಯೋಗ ಮಾಯೆಯಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ನಾನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಆದುದರಿಂದ ಈ ಅಜ್ಞಾನೀ ಜನ ಸಮುದಾಯವು ಜನ್ಮರಹಿತವಾದ ಮತ್ತು ಅವಿನಾಶೀ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ನನ್ನನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ||೨೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  24

ಅವ್ಯಕ್ತಂ ವ್ಯಕ್ತಮಾಪನ್ನಂ ಮನ್ಯಂತೇ ಮಾಮಬುದ್ಧಯಃ| ಪರಂ ಭಾವಮಜಾನಂತೋ ಮಮಾವ್ಯಯಮನುತ್ತಮಮ್||

ಬುದ್ಧಿಯಿಲ್ಲದವರು ನನ್ನ ಅನುತ್ತಮ ಅರ್ಥಾತ್ ಆತನಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮರು ಮತ್ತೆ ಯಾರೂ ಇಲ್ಲದಂತಹ ಅವಿನಾಶೀ ಪರಮ ಭಾವವನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಜನ್ಮರಹಿತ, ಅವಿನಾಶಿ ಆಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ನನ್ನ ಮಾಯೆಯಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತೇನೆ ಎಂಬ ಇಂತಹ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತತ್ತ್ವತಃ ತಿಳಿಯದೆ ಮನಸ್ಸು ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ದೂರನಾದ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನಾದ ನನ್ನನ್ನು ಮಾನವರಂತೆ ಜನಿಸಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಭಾವವನ್ನು ಪಡೆದವನೆಂದು ಭಾವಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ||೨೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  23

ಅಂತವತ್ತು ಫಲಂ ತೇಷಾಂ ತದ್ಭವತ್ಯಲ್ಪಮೇಧಸಾಮ್ | ದೇವಾನ್ದೇವಯಜೋ ಯಾಂತಿ ಮದ್ಭಕ್ತಾ ಯಾಂತಿ ಮಾಮಪಿ||೨೩||

ಆದರೆ ಆ ಅಲ್ಪಬುದ್ಧಿಯವರ ಆ ಫಲವು ನಾಶವಾಗುವಂತಹುದು ಹಾಗೂ ಅವರು ದೇವತೆಗಳ ಆರಾಧಕರು, ದೇವತೆಗಳ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಭಕ್ತರು ಹೇಗೆ ಧ್ಯಾನಿಸಿದರೂ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನೇ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ||೨೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  22

ಸ ತಯಾ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಯುಕ್ತಃ ತಸ್ಯಾರಾಧನಮೀಹತೇ | ಲಭತೇ ಚ ತತಃ ಕಾಮಾನ್ ಮಯೈವ ವಿಹಿತಾನ್ ಹಿ ತಾನ್||

ಅವನು ಆ ಶ್ರದ್ದೆಯಿಂದಲೇ ಆ ದೇವತೆಯ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಆ ದೇವತೆಯಿಂದ ನನ್ನ ಮೂಲಕವೇ ನಿಯಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಆ ಇಚ್ಛಿತ ಭೋಗಗಳನ್ನು ನಿಸ್ಸಂದೇಹ- ವಾಗಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ||೨೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  21

ಯೋ ಯೋ ಯಾಂ ಯಾಂ ತನುಂ -ಭಕ್ತಃ ಶ್ರದ್ಧಯಾರ್ಚಿತುಮಿಚ್ಛತಿ | ತಸ್ಯ ತಸ್ಯಾಚಲಾಂ ಶ್ರದ್ಧಾಂ ತಾಮೇವ ವಿದಧಾಮ್ಯಹಮ್ ||

ಯಾವ ಯಾವ ಸಕಾಮೀ ಭಕ್ತನು ಯಾವ ಯಾವ ದೇವತಾ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಆರಾಧಿಸಲು ಇಚ್ಛಿಸುತ್ತಾನೆಯೋ ಆಯಾಯ ಭಕ್ತನ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನು ಅದೇ ದೇವತೆಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಸ್ಥಿರಪಡಿಸುತ್ತೇನೆ ||೨೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  20

ಕಾಮೈಸ್ತೈಸ್ತೈರ್ಹೃತಜ್ಞಾನಾಃ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇsನ್ಯದೇವತಾಃ | ತಂ ತಂ ನಿಯಮಮಾಸ್ಥಾಯ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ನಿಯತಾಃ ಸ್ವಯಾ ||

ತಮ್ಮ ಸ್ವಭಾವದಿಂದ ಪ್ರೇರಣೆಗೊಂಡು ಹಾಗೂ ಆಯಾಯ ಸುಖ - ಭೋಗಗಳ ಆಸೆಯಿಂದ ಜ್ಞಾನ- ಭ್ರಷ್ಟರಾದವರು ಆಯಾಯ ನಿಯಮವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಅನ್ಯದೇವತೆಗಳನ್ನು ಭಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ ||೨೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  19

ಬಹೂನಾಂ ಜನ್ಮನಾಮಂತೇ ಜ್ಞಾನವಾನ್ಮಾಂ ಪ್ರಪದ್ಯತೇ | ವಾಸುದೇವಃ ಸರ್ವಮಿತಿ ಸ ಮಹಾತ್ಮಾ ಸುದುರ್ಲಭಃ ||

ಬಹುಜನ್ಮಗಳ ಅಂತ್ಯದ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆದ ಜ್ಞಾನಿಯು ಸರ್ವಸ್ವವೂ ವಾಸುದೇವನೇ ಆಗಿದ್ದಾನೆಂದು ನನ್ನನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂತಹ ಮಹಾತ್ಮರು ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಲಭ||೧೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  18

ಉದಾರಾಃ ಸರ್ವ ಏವೈತೇ ಜ್ಞಾನೀ ತ್ವಾತ್ಮೈವ ಮೇ ಮತಮ್| ಆಸ್ಥಿತಃ ಸ ಹಿ ಯುಕ್ತಾತ್ಮಾ ಮಾಮೇವಾನುತ್ತಮಾಂ ಗತಿಮ್||

ಈ ಎಲ್ಲರೂ ಶ್ರೇಷ್ಠರು ಅರ್ಥಾತ್ ಶ್ರದ್ದೆಯಿಂದ ನನ್ನ ಧ್ಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಯವನ್ನು ವಿನಿಯೋಗಿಸುವ ಉತ್ತಮರು. ಆದರೆ ಜ್ಞಾನಿಯು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ನನ್ನ ಸ್ವರೂಪ ಎಂದು ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿಯ ಜ್ಞಾನೀ ಭಕ್ತನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗತಿ ಸ್ವರೂಪಿಯಾದ ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸ್ಥಿರಗೊಂಡಿದ್ದಾನೆ ||೧೮||(ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  17

ತೇಷಾಂ ಜ್ಞಾನೀ ನಿತ್ಯಯುಕ್ತಃ ಏಕಭಕ್ತಿರ್ವಿಶಿಷ್ಯತೇ | ಪ್ರಿಯೋ ಹಿ ಜ್ಞಾನಿನೋsತ್ಯರ್ಥಂ ಅಹಂ ಸ ಚ ಮಮ ಪ್ರಿಯಃ ||

ಅವರಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ನಿತ್ಯವೂ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದ ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುವ ಅನನ್ಯ ಪ್ರೇಮ - ಭಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಜ್ಞಾನಿಯು ಅತ್ಯುತ್ತಮನು. ಏಕೆಂದರೆ, ನನ್ನನ್ನು ತತ್ತ್ವಶಃ ತಿಳಿದ ಜ್ಞಾನಿಗೆ ನಾನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯನು ಮತ್ತು ಆ ಜ್ಞಾನಿಯು ನನಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯನು ||೧೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  16

ಚತುರ್ವಿಧಾ ಭಜಂತೇ ಮಾಂ ಜನಾಃ ಸುಕೃತಿನೋsರ್ಜುನ | ಆರ್ತೋ ಜಿಜ್ಞಾಸುರರ್ಥಾರ್ಥೀ ಜ್ಞಾನೀ ಚ ಭರತರ್ಷಭ ||

ಎಲೈ ಭರತವಂಶ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಅರ್ಜುನ ! ಉತ್ತಮ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುವ ಅರ್ಥಾರ್ಥಿ, ಆರ್ತ, ಜಿಜ್ಞಾಸು ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನಿ ಇಂತಹ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಕಾರದ ಭಕ್ತರು ನನ್ನನ್ನು ಭಜಿಸುತ್ತಾರೆ||೧೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  15

ನ ಮಾಂ ದುಷ್ಕೃತಿನೋ ಮೂಢಾಃ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ನರಾಧಮಾಃ | ಮಾಯಯಾಪಹೃತಜ್ಞಾನಾ ಆಸುರಂ ಭಾವಮಾಶ್ರಿತಾಃ ||

ಇಂತಹ ಸುಲಭ ಉಪಾಯವಿದ್ದರೂ ಸಹ - ಮಾಯೆಯಿಂದ ಅಪಹರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅರ್ಥಾತ್ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಕಳೆದು ಕೊಂಡವರು ಮತ್ತು ಆಸುರೀ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿರುವ ಹಾಗೂ ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ನೀಚ ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮೂರ್ಖರು ನನ್ನನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವುದಿಲ್ಲ ||೧೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  14

ದೈವೀ ಹ್ಯೇಷಾ ಗುಣಮಯೀ ಮಮ ಮಾಯಾ ದುರತ್ಯಯಾ| ಮಾಮೇವ ಯೇ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ಮಾಯಾಮೇತಾಂ ತರಂತಿ ತೇ||

ಏಕೆಂದರೆ, ಈ ಅಲೌಕಿಕ ಅರ್ಥಾತ್ ಅತ್ಯದ್ಭುತವಾದ ತ್ರಿಗುಣಮಯವಾದ ನನ್ನ ಯೋಗಮಾಯೆಯು ಬಹು ದುಸ್ತರ ಅರ್ಥಾತ್ಪಾರಾಗಲು ಕಠಿಣ ಆದರೆ ಯಾರು ನನ್ನನ್ನೇ ಸದಾ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ ಅವರು ಈ ಮಾಯೆಯನ್ನು ದಾಟಿ ಪಾರಾಗುತ್ತಾರೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಂಸಾರ ಬಂಧನದಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗುತ್ತಾರೆ||೧೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  13

ತ್ರಿಭಿರ್ಗುಣಮಯೈರ್ಭಾವೈಃ ಏಭಿಃ ಸರ್ವಮಿದಂ ಜಗತ್ | ಮೋಹಿತಂ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ಮಾಮೇಭ್ಯಃ ಪರಮವ್ಯಯಮ್||

ಗುಣಗಳ ಕಾರ್ಯರೂಪೀ(ಸಾತ್ತ್ವಿಕ, ರಾಜಸ ಮತ್ತು ತಾಮಸ) ಈ ಮೂರು ರೀತಿಯ ಭಾವಗಳಿಂದ ಈ ಸಮಸ್ತ ಜಗತ್ತೆಲ್ಲಾ ಮೋಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಮೂರು ಗುಣಗಳಿಂದ ಹೊರತಾದ, ಅವಿನಾಶಿಯಾದ ನನ್ನನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲಾರು||೧೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  12

ಯೇ ಚೈವ ಸಾತ್ತ್ವಿಕಾ ಭಾವಾ ರಾಜಸಾಸ್ತಾಮಸಾಶ್ಚಯೇ | ಮತ್ತ ಏವೇತಿ ತಾನ್ವಿದ್ಧಿ ನ ತ್ವಹಂ ತೇಷು ತೇ ಮಯಿ ||

ಮತ್ತೂ ಸಹ ಸತ್ತ್ವಗುಣದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಯಾವ ಭಾವನೆಗಳಿವೆಯೋ, ರಜೋಗುಣದಿಂದ ಹಾಗೂ ತಮೋಗುಣದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಯಾವ ಭಾವನೆಗಳಿವೆಯೋ ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ನೀನು ನನ್ನಿಂದಲೇ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದವುಗಳೆಂದು ತಿಳಿದುಕೋ, ಆದರೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿಯೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ನಾನಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವು ನನ್ನಲ್ಲಿಲ್ಲ||೧೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  11

ಬಲಂ ಬಲವತಾಂ ಚಾಹಂ ಕಾಮರಾಗವಿವರ್ಜಿತಮ್ | ಧರ್ಮಾವಿರುದ್ಧೋ ಭೂತೇಷು ಕಾಮೋsಸ್ಮಿ ಭರತರ್ಷಭ ||

ಎಲೈ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠನೇ ! ಬಲಾಢ್ಯರಲ್ಲಿರುವ ಆಸಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಕಾಮರಾಗಾದಿಗಳು ಇಲ್ಲದಿರುವಂತಹ ಬಲ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವೂ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿರುವ ಧರ್ಮಾನುಕೂಲವಾದ ಅರ್ಥಾತ್ ಶಾಸ್ತ್ರೋಚಿತವಾದ ಕಾಮವು ನಾನೇ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೧೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  10

ಬೀಜಂ ಮಾಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಪಾರ್ಥ ಸನಾತನಮ್ | ಬುದ್ಧಿರ್ಬುದ್ಧಿಮತಾಮಸ್ಮಿ ತೇಜಸ್ತೇಜಸ್ವಿನಾಮಹಮ್ ||

ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ ! ಸಕಲ ಜೀವಿಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೆ ನನ್ನನ್ನೇ ಸನಾತನವಾದ ಮೂಲ ಕಾರಣ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊ. ನಾನು ಬುದ್ಧಿವಂತರ ಬುದ್ಧಿಯೂ ಮತ್ತು ತೇಜಸ್ವಿಗಳ ತೇಜಸ್ಸೂ ಸಹ ಆಗಿದ್ದೇನೆ.||೧೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  9

ಪುಣ್ಯೋ ಗಂಧಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಚ ತೇಜಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ವಿಭಾವಸೌ | ಜೀವನಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ತಪಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ತಪಸ್ವಿಷು ||

ಪೃಥ್ವಿಯಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರವಾದ ಗಂಧವೂ, ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ತೇಜಸ್ಸೂ, ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅವುಗಳ ಜೀವನ ಅರ್ಥಾತ್ ಅವು ಯಾವುದರಿಂದ ಜೀವಿಸುತ್ತವೆಯೋ ಅದೂ ಸಹ ನಾನೇ ಮತ್ತು ತಪಸ್ವಿಗಳಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸೂ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  8

ರಸೋಹಮಪ್ಸು ಕೌಂತೇಯ ಪ್ರಭಾಸ್ಮಿ ಶಶಿಸೂರ್ಯಯೋಃ | ಪ್ರಣವಃ ಸರ್ವವೇದೇಷು ಶಬ್ದಃ ಖೇ ಪೌರುಷಂ ನೃಷು ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ! ನಾನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ರಸವೂ, ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶವೂ, ಎಲ್ಲಾ ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಓಂ ಕಾರವೂ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಶಬ್ದವೂ ಮತ್ತು ಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಪುರುಷತ್ವವೂ ಆಗಿದ್ದೇನೆ ||೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  7

ಮತ್ತಃ ಪರತರಂ ನಾನ್ಯತ್ ಕಿಂಚಿದಸ್ತಿ ಧನಂಜಯ | ಮಯಿ ಸರ್ವಮಿದಂ ಪ್ರೋತಂ ಸೂತ್ರೇ ಮಣಿಗಣಾ ಇವ ||

ಎಲೈ ಧನಂಜಯ ! ನನಗಿಂತಲೂ ಪರಮೋಚ್ಚ ಕಾರಣವಾದ ಬೇರೆ ವಸ್ತು ಲೇಶಾಂಶವೂ ಸಹ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಸಮಸ್ತ ಜಗತ್ತು ದಾರದಲ್ಲಿ ದಾರದಿಂದಲೇ ರಚಿಸಿದ ಮಣಿಗಳ ಸಾದೃಶ್ಯವಾಗಿ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಪೋಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.||೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  6

ಏತದ್ಯೋನೀನಿ ಭೂತಾನಿ ಸರ್ವಾಣೀತ್ಯುಪಧಾರಯ | ಅಹಂ ಕೃತ್ಸ್ನಸ್ಯ ಜಗತಃ ಪ್ರಭವಃ ಪ್ರಲಯಸ್ತಥಾ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಸಮಸ್ತ ಜೀವಿಗಳೂ ಈ ಎರಡೂ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಿಂದಲೇ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದವು ಮತ್ತು ನಾನು ಸಮಸ್ತ ಜಗತ್ತಿನ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರಳಯ ರೂಪಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ - ಹೀಗೆಂದು ತಿಳಿದುಕೋ ಅರ್ಥಾತ್ ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿನ ಮೂಲಕಾರಣನಾಗಿದ್ದೇನೆ||೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  5

ಅಪರೇಯಮಿತಸ್ತ್ವನ್ಯಾಂ ಪ್ರಕೃತಿಂ ವಿದ್ಧಿ ಮೇ ಪರಾಮ್ | ಜೀವ ಭೂತಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಯೇದಂ ಧಾರ್ಯತೇ ಜಗತ್||

ಇದಾದರೋ(ಈ ಎಂಟು ಪ್ರಕಾರದ ಭೇದಗಳುಳ್ಳ ಪ್ರಕೃತಿಯು) ಅಪರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ನನ್ನ ಜಡಪ್ರಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಎಲೈ ಮಹಾಬಾಹುವೇ | ಇದಕ್ಕಿಂತ ಬೇರೆಯಾದುದನ್ನು ನನ್ನ ಜೀವರೂಪೀ ಪರಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಚೇತನ ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೋ. ಇದರಿಂದ ಈ ಜಗತ್ತೆಲ್ಲಾ ಧರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದು ||೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  4

ಭೂಮಿರಾಪೋsನಲೋ ವಾಯುಃ ಖಂ ಮನೋ ಬುದ್ಧಿರೇವ ಚ| ಅಹಂಕಾರ ಇತೀಯಂ ಮೇ ಭಿನ್ನಾ ಪ್ರಕೃತಿರಷ್ಟಧಾ ||

ಭೂಮಿ, ನೀರು, ಅಗ್ನಿ, ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಆಕಾಶ, ಮನಸ್ಸು, ಬುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಅಹಂಕಾರವು ಸೇರಿ ಈ ರೀತಿ ಈ ನನ್ನ ಪ್ರಕೃತಿಯು ಎಂಟು ವಿಧವಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ||೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  3

ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಸಹಸ್ರೇಷು ಕಶ್ಚಿದ್ಯತತಿ ಸಿದ್ಧಯೇ | ಯತತಾಮಪಿ ಸಿದ್ಧಾನಾಂ ಕಶ್ಚಿನ್ಮಾಂ ವೇತ್ತಿ ತತ್ತ್ವತಃ ||

ಸಾವಿರಾರು ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಯಾರೋ ಒಬ್ಬ ನನ್ನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗೆ ಯತ್ನಿಸುವ ಯೋಗಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಯಾರೋ ಒಬ್ಬ ನನ್ನ ಪರಾಯಣನಾಗಿ ನನ್ನನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ರಹಸ್ಯ ಸಹಿತ ಅರಿಯುತ್ತಾನೆ ||೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  2

ಜ್ಞಾನಂ ತೇsಹಂ ಸವಿಜ್ಞಾನಮ್ ಇದಂ ವಕ್ಷಾಮ್ಯಶೇಷತಃ | ಯಜ್ಞಾತ್ವಾ ನೇಹ ಭೂಯೋsನ್ ಯಜ್ಜ್ಞಾತವ್ಯಮವಶಿಷ್ಯತೇ ||

ನಾನು ನಿನಗೋಸ್ಕರ ಈ ರಹಸ್ಯಸಹಿತ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನವನ್ನು ನಿಶ್ಯೇಷವಾಗಿ ಹೇಳುವೆನು. ಅದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಮೇಲೆ ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಪುನಃ ತಿಳಿಯಬೇಕಾದದ್ದು ಮತ್ತೇನೂ ಸಹ ಉಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ ||೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  1

ಶ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ನಮಃ ಅಥ ಸಪ್ತಮೋsಧ್ಯಾಯಃ ಜ್ಞಾನ ವಿಜ್ಞಾನ ಯೋಗಃ-ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ ಮಯ್ಯಾಸಕ್ತಮನಾಃ ಪಾರ್ಥ ಯೋಗಂ ಯುಂಜನ್ಮದಾಶ್ರಯಃ| ಅಸಂಶಯಂ ಸಮಗ್ರಂ ಮಾಂ ಯಥಾ ಜ್ಞಾಸ್ಯಸಿ ತಚ್ಛೃಣು ||

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳಿದನು - ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ ! ನೀನು ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಅನನ್ಯ ಪ್ರೇಮ ಆಸಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಮತ್ತು ಅನನ್ಯ ಭಾವದಿಂದ ನನ್ನನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸಿ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಲೌಕಿಕ ಬಲ - ಐಶ್ವರ್ಯಾದಿ ಗುಣಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲರ ಆತ್ಮರೂಪಿಯಾದ ನನ್ನನ್ನು ಯಾವ ಪ್ರಕಾರ ಸಂಶವಿಲ್ಲದೇ ತಿಳಿಯಬೇಕೋ ಅದನ್ನು ಕೇಳು||೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  47

ಯೋಗಿನಾಮಪಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಮದ್ಗತೇನಾಂತರಾತ್ಮನಾ | ಶ್ರದ್ಧಾವಾನ್ಭಜತೇ ಯೋ ಮಾಂ ಸ ಮೇ ಯುಕ್ತತಮೋ ಮತಃ||

ಎಲ್ಲಾ ಯೋಗಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಯಾವ ಶ್ರದ್ಧಾವಂತನಾದ ಯೋಗಿಯು ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ತಲ್ಲೀನನಾಗಿ ಅಂತರಾತ್ಮದಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ಸದಾ ಭಜಿಸುತ್ತಾನೆಯೋ ಆ ಯೋಗಿಯು ಪರಮ ಶ್ರೇಷ್ಠನೆಂದು ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ||೪೭|| ಓಂ ತತ್ಸದಿತಿ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಸೂಪನಿಷತ್ಸು ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನ ಸಂವಾದೇ ಆತ್ಮ ಸಂಯಮ ಯೋಗೋ ನಾಮ ಷಷ್ಠೋsಧ್ಯಾಯಃ ||೬|| ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್

ಶ್ಲೋಕ  46

ತಪಸ್ವಿಭ್ಯೋsಧಿಕೋ ಯೋಗೀ ಜ್ಞಾನಿಭ್ಯೋsಪಿ ಮತೋsಧಿಕಃ | ಕರ್ಮಿಭ್ಯಶ್ಚಾಧಿಕೋ ಯೋಗೀ ತಸ್ಮಾದ್ಯೋಗೀ ಭವಾರ್ಜುನ ||

ಯೋಗಿಯು ತಪಸ್ವಿಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಜ್ಞಾನವುಳ್ಳವರಿಗಿಂತಲೂ ಸಹ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಸಕಾಮಕರ್ಮ ಮಾಡುವವರಿಗಿಂತಲೂ ಸಹ ಯೋಗಿಯು ಶ್ರೇಷ್ಠ. ಆದ್ದರಿಂದ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನೀನು ಯೋಗಿಯಾಗು. ||೪೬||

ಶ್ಲೋಕ  45

ಪ್ರಯತ್ನಾದ್ಯತಮಾನಸ್ತು ಯೋಗೀ ಸಂಶುದ್ಧಕಿಲ್ಬಿಷಃ | ಅನೇಕಜನ್ಮಸಂಸಿದ್ಧಸ್ತತೋ ಯಾತಿ ಪರಾಂ ಗತಿಮ್ ||

ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳಿಂದ ಅಂತಃಕರಣಶುದ್ಧಿರೂಪೀ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಯೋಗಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಗಳಿಂದಲೂ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ಶುದ್ಧವಾದಾಗ ಆ ಸಾಧನೆಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಪರಮ ಗತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.||೪೫||

ಶ್ಲೋಕ  44

ಪೂರ್ವಾಭ್ಯಾಸೇನ ತೇನೈವ ಹ್ರಿಯತೇ ಹ್ಯವಶೋ$ಪಿ ಸಃ | ಜಿಜ್ಞಾಸುರಪಿ ಯೋಗಸ್ಯ ಶಬ್ದಬ್ರಹ್ಮಾತಿವರ್ತತೇ ||೪೪||

ಆ ಶ್ರೀಮಂತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಯೋಗಭ್ರಷ್ಟನು ಪರಾಧೀನನಾಗಿದ್ದರೂ ಆ ವೊದಲ ಜನ್ಮದ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದಲೇ ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಹಿ ಭಗವಂತನ ಕಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಸಮಬುದ್ಧಿರೂಪೀ ಯೋಗದ ಜಿಜ್ಞಾಸುವೂ ವೇದದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಸಕಾಮ ಕರ್ಮಗಳ ಫಲವನ್ನು ದಾಟಿಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ||೪೪||

ಶ್ಲೋಕ  43

ತತ್ರ ತಂ ಬುದ್ಧಿಸಂಯೋಗಂ ಲಭತೇ ಪೌರ್ವದೇಹಿಕಮ್ | ಯತತೇ ಚ ತತೋ ಭೂಯಃ ಸಂಸಿದ್ಧೌ ಕುರುನಂದನ ||

ಅಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಬುದ್ಧಿಸಂಯೋಗವನ್ನು ಅಂದರೆ ಸಮತ್ವ ಬುದ್ಧಿರೂಪೀ ಯೋಗದ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಆಯಾಸವಿಲ್ಲದೆ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಕುರುನಂದನನೇ ! ಅದರ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಅವನು ಪುನಃ ಪರಮಾತ್ಮ ಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪೀ ಸಿದ್ಧಿಗಾಗಿ ಹಿಂದಿನಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ||೪೩||

ಶ್ಲೋಕ  42

ಅಥವಾ ಯೋಗಿನಾಮೇವ ಕುಲೇ ಭವತಿ ಧೀಮತಾಮ್ | ಏತದ್ಧಿ ದುರ್ಲಭತರಂ ಲೋಕೇ ಜನ್ಮ ಯದ್ದೀದೃಶಮ್ ||

ಅಥವಾ ವೈರಾಗ್ಯಶೀಲನಾದ ಪುರುಷನು ಆ ಲೋಕಗಳಿಗೆ ಹೋಗದೆ ಜ್ಞಾನವಂತರಾದ ಯೋಗಿಗಳ ಕುಲದಲ್ಲೇ ಜನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಇಂತಹ ಜನ್ಮವು ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಲಭವಾಗಿದೆ. ||೪೨||

ಶ್ಲೋಕ  41

ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪುಣ್ಯಕೃತಾಂ ಲೋಕಾನುಷಿತ್ವಾ ಶಾಶ್ವತೀಃ ಸಮಾಃ | ಶುಚೀನಾಂ ಶ್ರೀಮತಾಂ ಗೇಹೇ ಯೋಗಭ್ರಷ್ಟೋ$ಭಿಜಾಯತೇ ||

ಯೋಗಭ್ರಷ್ಟಪುರುಷನು ಪುಣ್ಯವಂತರಿಗೆ ಸಿಗುವ ಲೋಕಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವರ್ಗಾದಿ ಉತ್ತಮ ಲೋಕಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ, ಅಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳಿದ್ದು ಬಳಿಕ ಶುದ್ಧ ಆಚರಣೆಯುಳ್ಳ ಶ್ರೀಮಂತರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವನು. ||೪೧||

ಶ್ಲೋಕ  40

ಪಾರ್ಥ ನೈವೇಹ ನಾಮುತ್ರ ವಿನಾಶಸ್ತಸ್ಯ ವಿದ್ಯತೇ | ನಹಿ ಕಲ್ಯಾಣಕೃತ್ಕಶ್ಚಿತ್ ದುರ್ಗತಿಂ ತಾತ ಗಚ್ಛತಿ ||

ಭಗವಂತ ಹೇಳಿದನು - ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ ! ಆ ಯೋಗಭ್ರಷ್ಟ ಪುರುಷನಿಗೆ ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿಯೂ, ಪರಲೋಕದಲ್ಲಿಯೂ ವಿನಾಶವಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಎಲೈ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರನೇ ! ಶುಭಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನು ಅರ್ಥಾತ್ ಲೋಕಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನು ಯಾರೇ ಆಗಲಿ ದುರ್ಗತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ. ||೪೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  39

ಏತನ್ಮೇ ಸಂಶಯಂ ಕೃಷ್ಣ ಛೇತ್ತುಮರ್ಹಸ್ಯಶೇಷತಃ | ತ್ವದನ್ಯಃ ಸಂಶಯಸ್ಯಾಸ್ಯ ಛೇತ್ತಾ ನ ಹ್ಯುಪಪದ್ಯತೇ||

ಹೇ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ! ನನ್ನ ಈ ಸಂಶಯವನ್ನು ನಿಶ್ಯೇಷವಾಗಿ ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಲು ನೀನೇ ಅರ್ಹನು. ಏಕೆಂದರೆ, ನೀನಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಯಾರೂ ಈ ಸಂಶಯವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುವವರು ದೊರೆಯುವ ಸಂಭವವಿಲ್ಲ||೩೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  38

ಕಚ್ಚೆನ್ನೋಭಯವಿಭ್ರಷ್ಟಶ್ಛಿನ್ನಾಭ್ರಮಿವ ನಶ್ಯತಿ| ಅಪ್ರತಿಷ್ಠೋ ಮಹಾಬಾಹೋ ವಿಮೂಢೋ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಪಥಿ ||

ಎಲೈ ಮಹಾಬಾಹುವೇ ! ಭಗವತ್ಪ್ರಾಪ್ತಿಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಿಚಲಿತನಾದ ಮತ್ತು ಆಶ್ರಯವಿಲ್ಲದ ಪುರುಷನು ಚಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿಯಾದ ಮೋಡದಂತೆ ಎರಡು ಕಡೆಯಿಂದಲೂ ಅರ್ಥಾತ್ ಭಗವತ್ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸಾರಿಕ ಸುಖ -ಭೋಗಗಳಿಂದಲೂ ಭ್ರಷ್ಟನಾಗಿ ಹಾಳಾಗಿ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲವೇ? ||೩೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  37

ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ಅಯತಿಃ ಶ್ರದ್ಧಯೋಪೇತೋ ಯೋಗಾಚ್ಚಲಿತ ಮಾನಸಃ | ಅಪ್ರಾಪ್ಯ ಯೋಗಸಂಸಿದ್ಧಿಂ ಕಾಂ ಗತಿಂ ಕೃಷ್ಣ ಗಚ್ಛತಿ ||

ಅರ್ಜುನ ಹೇಳಿದನು, ಹೇ ಕೃಷ್ಣ ! ಯಾರು ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಟ್ಟಿರುವನೋ, ಆದರೆ ಸಂಯಮವಿಲ್ಲ, ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಯಾರ ಮನಸ್ಸು ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯೋಗದಿಂದ ವಿಚಲಿತವಾಗಿದೆಯೋ, ಅಂತಹ ಸಾಧಕ ಯೋಗಿಯು ಯೋಗದ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಭಗವತ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯದೆ ಯಾವ ಗತಿಯನ್ನು ಅಂತ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ? ||೩೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  36

ಅಸಂಯತಾತ್ಮನಾ ಯೋಗೋ ದುಷ್ಪ್ರಾಪ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ | ವಶ್ಯಾತ್ಮನಾ ತು ಯತತಾ ಶಕ್ಯೋsವಾಪ್ತುಮುಪಾಯತಃ ||

ಮನಸ್ಸು ನಿಗ್ರಹವಿಲ್ಲದವನಿಗೆ ಯೋಗ ಸಿದ್ಧಿಸುವುದು ಬಹಳ ಕಠಿಣ ಮತ್ತು ಮನೋ ನಿಗ್ರಹವುಳ್ಳ ಪ್ರಯತ್ನಶೀಲ ಪುರುಷನಿಗೆ ಸಾಧನೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಕರಗತವಾಗುವುದು ಸಹಜವೆಂಬುದು ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ||೩೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  35

ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ ಅಸಂಶಯಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಮನೋ ದುರ್ನಿಗ್ರಹಂ ಚಲಮ್| ಅಭ್ಯಾಸೇನ ತು ಕೌಂತೇಯ ವೈರಾಗ್ಯೇಣ ಚ ಗೃಹ್ಯತೇ ||೩೫||

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳಿದನು - ಎಲೈ ಮಹಾಬಾಹುವೇ ! ಮನಸ್ಸು ಚಂಚಲ ಮತ್ತು ಕಷ್ಟ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿಂದ ವಶವಾಗುವಂತಹುದು ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಎಲೈ ಕುಂತೀಪುತ್ರ ಅರ್ಜುನ ! ಅಭ್ಯಾಸ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ಥಿರಪಡಿಸಲು ಪದೇ - ಪದೇ ಯತ್ನಿಸುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ವೈರಾಗ್ಯದಿಂದ ವಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಯುಕ್ತ ಇದನ್ನು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ||೩೫||(ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  34

ಚಂಚಲಂ ಹಿ ಮನಃ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರಮಾಥಿ ಬಲವದ್ದೃಢಮ್ | ತಸ್ಯಾಹಂ ನಿಗ್ರಹಂ ಮನ್ಯೇ ವಾಯೋರಿವ ಸುದುಷ್ಕರಮ್||

ಏಕೆಂದರೆ, ಹೇ ಕೃಷ್ಣ ! ಈ ಮನಸ್ಸು ಬಹು ಚಂಚಲ, ವಿಚಲಿತ ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳದ್ದು ಮತ್ತು ಬಹು ದೃಢಶಾಲಿ ಹಾಗೂ ಬಲಶಾಲಿಯಾದದ್ದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ವಶದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ವಾಯುವನ್ನು ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಅತ್ಯಂತ ದುಷ್ಕರ ಅರ್ಥಾತ್ ಕಸ್ಟಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ.||೩೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  33

ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ಯೋsಯಂ ಯೋಗಸ್ತ್ವಯಾ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಸಾಮ್ಯೇನ ಮಧುಸೂದನ | ಏತಸ್ಯಾಹಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಚಂಚಲತ್ವಾತ್ ಸ್ಥಿತಿಂ ಸ್ಥಿರಾಮ್ ||

ಅರ್ಜುನ ಹೇಳಿದನು - ಹೇ ಮಧುಸೂದನ ! ಯಾವ ಈ ಸಮತ್ವಭಾವರೂಪೀ ಯೋಗವನ್ನು ನೀನು ಹೇಳಿದೆಯೋ ಅದರ ಬಹಳ ಕಾಲ ಇರಬಹುದಾದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮನದ ಚಂಚಲತೆಯ ಕಾರಣ ನಾನು ನೋಡುತ್ತಾ ಇಲ್ಲ||೩೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  32

ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ ಸರ್ವತ್ರ ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ ಯೋsರ್ಜುನ | ಸುಖಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ದುಃಖಂ ಸ ಯೋಗೀ ಪರಮೋ ಮತಃ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ ಯಾವ ಯೋಗಿಯು ತನ್ನ ಸಾದೃಶ್ಯತೆಯಿಂದ ಅರ್ಥಾತ್ ತನ್ನಂತೆಯೇ ಸಮಾನವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾನೆಯೋ ಮತ್ತು ಸುಖ ದುಃಖಗಳೆಲ್ಲದರಲ್ಲಿಯೂ ಸಮಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಾಣುವ ಆ ಯೋಗಿಯು ಪರಮ ಶ್ರೇಷ್ಠನೆಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಡಲಾಗಿದೆ||೩೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  31

ಸರ್ವಭೂತಸ್ಥಿತಂ ಯೋ ಮಾಂ ಭಜತ್ವೇಕತ್ವಮಾಸ್ಥಿತಃ| ಸರ್ವಥಾ ವರ್ತಮಾನೋ$ಪಿ ಸ ಯೋಗೀ ಮಯಿ ವರ್ತತೇ||೩೧||

ಯಾವ ಪುರುಷನು ಏಕೀಭಾವದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತನಾಗಿ , ಸಂಪೂರ್ಣ ಭೂತದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮರೂಪದಿಂದ ಸ್ಥಿತನಾದ, ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಘನನಾದ ನನ್ನನ್ನು ಭಜಿಸುತ್ತಾನೋ ಆ ಯೋಗಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ವರ್ತಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅರ್ಥಾತ್ ಅವನ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಭಗವಂತನೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  30

ಯೋ ಮಾಂ ಪಶ್ಯತಿ ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಂ ಚ ಮಯಿ ಪಶ್ಯತಿ| ತಸ್ಯಾಹಂ ನ ಪ್ರಣಶ್ಯಾಮಿ ಸ ಚ ಮೇ ನ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ||೩೦||

ಯಾವ ಪುರುಷನು ಸಮಸ್ತ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರ ಆತ್ಮರೂಪೀ ವಾಸುದೇವನಾದ ನನ್ನನ್ನೇ ವ್ಯಾಪಕನಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾನೋ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವಂತೆ ನೋಡುತ್ತಾನೋ ಅವನಿಗೆ ನಾನು ಅದೃಶ್ಯನಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಅವನು ನನಗೂ ಅದೃಶ್ಯನಾಗುವುದಿಲ್ಲ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  29

ಸರ್ವಭೂತಸ್ಥಮಾತ್ಮಾನಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಚಾತ್ಮನಿ | ಈಕ್ಷತೇ ಯೋಗಯುಕ್ತಾತ್ಮಾ ಸರ್ವತ್ರ ಸಮದರ್ಶನಃ ||

ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಅನಂತ ಚೇತನದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದಿರುವ ಯೋಗದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಆತ್ಮವುಳ್ಳವನು ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಮಭಾವದಿಂದ ನೋಡುವ ಯೋಗಿಯು ಆತ್ಮನನ್ನು ಹಿಮಗಡ್ಡೆಯಲ್ಲಿ ನೀರು ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ನೋಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಆತ್ಮನಲ್ಲಿಯೂ ನೋಡುತ್ತಾನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಪ್ನದ ನಂತರ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡ ಪುರುಷನು ಸ್ವಪ್ನ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ತನ್ನ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಸಂಕಲ್ಪದ ಆಧಾರದಿಂದ ನೋಡುವಂತೆಯೇ ಆ ಪುರುಷನು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಅನಂತ ಚೇತನ ತನ್ನ ಆತ್ಮನಲ್ಲಿ ಸಂಕಲ್ಪದ ಆಧಾರದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಾನೆ.||೨೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  28

ಯುಂಜನ್ನೇವಂ ಸದಾತ್ಮಾನಂ ಯೋಗೀ ವಿಗತಕಲ್ಮಷಃ | ಸುಖೇನ ಬ್ರಹ್ಮಸಂಸ್ಪರ್ಶಮ್ ಅತ್ಯಂತಂ ಸುಖಮಶ್ನುತೇ||

ಪಾಪರಹಿತನಾದ ಯೋಗಿಯು ಈ ರೀತಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಆತ್ಮನನ್ನು ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ತಲ್ಲೀನಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ಆನಂದವಾಗಿ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ರೂಪೀ ಅನಂತ ಆನಂದದ ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ||೨೮ (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  27

ಪ್ರಶಾಂತಮನಸಂ ಹ್ಯೇನಂ ಯೋಗಿನಂ ಸುಖಮುತ್ತಮಮ್| ಉಪೈತಿ ಶಾಂತರಜಸಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಭೂತಮಕಲ್ಮಷಮ್ ||

ಏಕೆಂದರೆ, ಯಾರ ಮನಸ್ಸು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಂತವಾಗಿಯೂ, ಪಾಪರಹಿತವಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಯಾರ ರಜೋಗುಣ ಶಾಂತವಾಗಿದೆಯೋ ಅಂತಹ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಬ್ರಹನೊಡನೆ ಏಕೈಕ ಭಾವದಿಂದ ಇರುವ ಈ ಯೋಗಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆನಂದ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ||೨೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  26

ಯತೋ ಯತೋ ನಿಶ್ಚರತಿ ಮನಶ್ಚಂಚಲಮಸ್ಥಿರಮ್| ತತಸ್ತತೋ ನಿಯಮ್ಯೈತತ್ ಆತ್ಮನ್ಯೇವ ವಶಂ ನಯೇತ್||

ಸ್ಥಿರವಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಚಂಚಲವಾದ ಈ ಮನಸ್ಸು ಯಾವ ಯಾವ ಕಾರಣದಿಂದ ಶಬ್ದಾದಿ ಸಾಂಸಾರಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತದೋ ಆಯಾಯ ವಿಷಯಗಳಿಂದ ತಡೆದು ಪದೇ ಪದೇ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ತೊಡಗಿಸಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತಾ ಇರಬೇಕು||೨೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  25

ಶನೈಃಶನೈರುಪರಮೇತದ್ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಧೃತಿಗೃಹೀತಯಾ | ಆತ್ಮ ಸಂಸ್ಥಂ ಮನಃ ಕೃತ್ವಾ ನ ಕಿಂಚಿದಪಿ ಚಿಂತಯೇತ್ ||

ಕ್ರಮ - ಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾ ವಿರಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯ ತಳೆದ ಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ನೆಲಸುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಪರಮಾತ್ಮನ ಹೊರತು ಬೇರೆ ಏನನ್ನೂ ಸಹ ಚಿಂತಿಸದೇ ಇರುವುದು ||೨೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  24

ಸಂಕಲ್ಪಪ್ರಭವಾನ್ ಕಾಮಾನ್ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸರ್ವಾನಶೇಷತಃ| ಮನಸೈವೇಂದ್ರಿಯಗ್ರಾಮಂ ವಿನಿಯಮ್ಯ ಸಮಂತತಃ ||

ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಆಸೆ - ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಿಶ್ಯೇಷವಾಗಿ ಅರ್ಥಾತ್ ವಾಸನಾ ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿ ಸಹಿತ ತ್ಯಜಿಸಿ, ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗಳಿಂದಲೂ ಸರಿಯಾಗಿ ವಶಮಾಡಿಕೊಂಡು--||೨೪||

ಶ್ಲೋಕ  23

ತಂ ವಿದ್ಯಾದ್ದುಃಖಸಂಯೋಗ ವಿಯೋಗಂ ಯೋಗ ಸಂಜ್ಞಿತಮ್| ಸ ನಿಶ್ಚಯೇನ ಯೋಕ್ತವ್ಯೋ ಯೋಗೋsನಿರ್ವಿಣ್ಣಚೇತಸಾ||

ದುಃಖರೂಪೀ ಸಂಸಾರದ ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದಿರುವುದೇ ಯೋಗ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಆ ಯೋಗವು ಧೈರ್ಯವಾದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ, ತತ್ಪರತೆಯಿಂದಲೂ ಮತ್ತು ದೃಢ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ ಮಾಡುವ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿದೆ ||೨೩||

ಶ್ಲೋಕ  22

ಯಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಚಾಪರಂ ಲಾಭಂ ಮನ್ಯತೇ ನಾಧಿಕಂ ತತಃ | ಯಸ್ಮಿನ್ ಸ್ಥಿತೋ ನ ದುಃಖೇನ ಗುರುಣಾಪಿ ವಿಚಾಲ್ಯತೇ ||೨೨||

ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನ ಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪೀ ಯಾವ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾದ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಲಾಭವನ್ನು ಮನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲವೋ ಮತ್ತು ಪರಮಾತ್ಮನ ಪ್ರಾಪ್ತಿರೂಪಿ ಅವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತನಾದ ಯೋಗಿಯು ಭಾರಿ ದೊಡ್ಡ ದುಃಖದಿಂದಲೂ ವಿಚಲಿತನಾಗುವುದಿಲ್ಲವೋ. ||೨೨||

ಶ್ಲೋಕ  21

ಸುಖಮಾತ್ಯಂತಿಕಂ ಯತ್ತತ್ ಬುದ್ದಿಗ್ರಾಹ್ಯಮತೀಂದ್ರಿಯಮ್ | ವೇತ್ತಿ ಯತ್ರ ನ ಚೈವಾಯಂ ಸ್ಥಿತಶ್ಚಲತಿ ತತ್ತ್ವತಃ ||

ಇಂದ್ರಿಯಾತೀತವಾದ, ಕೇವಲ ಶುದ್ಧವಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮಬುದ್ಧಿಯ ಮೂಲಕ ಗ್ರಹಿಸಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಯಾವ ಅನಂತ ಆನಂದವುಂಟೋ ಅದನ್ನು ಯಾವ ಅವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಯೋಗಿಯು ಪರಮಾತ್ಮನ ಸ್ವರೂಪದಿಂದ ವಿಚಲಿತನಾಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ ||೨೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  20

ಯತ್ರೋಪರಮತೇ ಚಿತ್ತಂ ನಿರುದ್ಧಂ ಯೋಗಸೇವಯಾ| ಯತ್ರ ಚೈವಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಂ ಪಶ್ಯನ್ನಾತ್ಮನಿ ತುಷ್ಯತಿ ||

ಯಾವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸದಿಂದ ನಿಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮನಸ್ಸು ಉದಾಸೀನವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನದಿಂದ ಶುದ್ಧವಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಬುದ್ಧಿಯ ಮೂಲಕ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ಸಂತುಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆಯೋ--||೨೦||

ಶ್ಲೋಕ  19

ಯಥಾ ದೀಪೋ ನಿವಾತಸ್ಥೋ ನೇಂಗತೇ ಸೋಪಮಾ ಸ್ಮೃತಾ| ಯೋಗಿನೋ ಯತಚಿತ್ತಸ್ಯ ಯುಂಜತೋ ಯೋಗಮಾತ್ಮನಃ||

ಯಾವ ರೀತಿ ನಿರ್ವಾತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿರುವ ದೀಪವು ಚಲಿಸುವುದಿಲ್ಲವೋ, ಅದರಂತಹ ಉಪಮಾನವನ್ನು ಪರಮಾತ್ಮನ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾದ ಯೋಗಿಯ ವಿಜಯೀ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ||೧೯||(ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  18

ಯದಾ ವಿನಿಯತಂ ಚಿತ್ತಮ್ ಆತ್ಮನ್ಯೇವಾವತಿಷ್ಠತೇ | ನಿಸ್ಪೃಹಃ ಸರ್ವಕಾಮೇಭ್ಯೋ ಯುಕ್ತ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ತದಾ ||

ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಶಮಾಡಿಕೊಂಡ ಮನಸ್ಸು ಯಾವಾಗ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ಸರಿಯಾಗಿಸ್ಥಿರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆಯೋ ಆಗ ಎಲ್ಲಾ ಭೋಗಾಪೇಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇಚ್ಛೆಯಿಲ್ಲದವನು ಯೋಗಯುಕ್ತ ಅಂದರೆ ಯೋಗಿ ಎಂದು ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ ||೧೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  17

ಯುಕ್ತಾಹಾರವಿಹಾರಸ್ಯ ಯುಕ್ತಚೇಷ್ಟಸ್ಯ ಕರ್ಮಸು| ಯುಕ್ತಸ್ವಪ್ನಾವಬೋದಸ್ಯ ಯೋಗೋ ಭವತಿ ದುಃಖಹಾ ||

ದುಃಖಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಈ ಯೋಗವು ಯಥೋಚಿತ ಆಹಾರ- ವಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವನಿಗೆ ಮತ್ತು ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಯಥೋಚಿತ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುವವನಿಗೆ ಹಾಗೂ ಯಥೋಚಿತ ನಿದ್ರೆ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತ ಅವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವನಿಗೆ ಸಿದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ ||೧೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  16

ನಾತ್ಯಶ್ನತಸ್ತು ಯೋಗೋsಸ್ತಿ ನ ಚೈಕಾಂತಮನಶ್ನತಃ | ನ ಚಾತಿ ಸ್ವಪ್ನಶೀಲಸ್ಯ ಜಾಗ್ರತೋ ನೈವ ಚಾರ್ಜುನ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಈ ಯೋಗವಾದರೋ ಅತಿಯಾಗಿ ತಿನ್ನುವವರಿಗೆ ಸಿದ್ಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಏನನ್ನೂ ತಿನ್ನದೇ ಇರುವವರಿಗೂ ಸಿದ್ಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾಗಿ ನಿದ್ರಿಸುವ ಸ್ವಭಾವದವರಿಗೂ, ಅತಿಯಾಗಿ ಜಾಗರಣೆ ಮಾಡುವವರಿಗೂ ಸಹ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಿದ್ಧಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ ||೧೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  15

ಯುಂಜನ್ನೇವಂ ಸದಾತ್ಮಾನಂ ಯೋಗೀ ನಿಯತಮಾನಸಃ| ಶಾಂತಿಂ ನಿರ್ವಾಣಪರಮಾಂ ಮತ್ಸಂಸ್ಥಾಮಧಿಗಚ್ಛತಿ ||೧೫||

ಈ ರೀತಿ ಆತ್ಮನನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸುತ್ತಾ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಯೋಗಿಯು ನನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಪರಮಾನಂದದ ಪರಾಕಾಷ್ಠತೆಯ ರೂಪವಾದ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ||೧೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  14

ಪ್ರಶಾಂತಾತ್ಮಾ ವಿಗತಭೀಃ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿವ್ರತೇ ಸ್ಥಿತಃ | ಮನಃ ಸಂಯಮ್ಯ ಮಚ್ಚಿತ್ತೋ ಯುಕ್ತ ಆಸೀತ ಮತ್ಪರಃ ||

ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ ವ್ರತದಲ್ಲಿ ದ್ರಢವಾಗಿ ನಿರತನಾದ, ನಿರ್ಭಯನಾದ ಹಾಗೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಶಾಂತವಾದ ಅಂತಃಕರಣವುಳ್ಳ ಮತ್ತು ಜಾಗರೂಕನಾಗಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು ವಶಮಾಡಿಕೊಂಡು ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳವನಾಗಿ ಮತ್ತು ನನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಶರಣಾಗಿ ಕುಳಿತಿರಬೇಕು ||೧೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  13

ಸಮಂ ಕಾಯಶಿರೋಗ್ರೀವಂ ಧಾರಯನ್ನಚಲಂ ಸ್ಥಿರಃ | ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ನಾಸಿಕಾಗ್ರಂ ಸ್ವಂದಿಶಶ್ಚಾನವಲೋಕಯನ್ ||

ಶರೀರ, ತಲೆ ಮತ್ತು ಕೊರಳನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಚಲವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ತನ್ನ ಮೂಗಿನ ತುದಿಯನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಂಡು ಬೇರೆ ಕಡೆಗಳಿಗೆ ನೋಡದಂತೆ ಇರುತ್ತಾ---||೧೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  12

ತತ್ರೈಕಾಗ್ರಂ ಮನಃ ಕೃತ್ವಾ ಯತಚಿತ್ತೇಂದ್ರಿಯಕ್ರಿಯಃ | ಉಪವಿಶ್ಯಾಸನೇ ಯುಂಜ್ಯಾದ್ಯೋಗಮಾತ್ಮವಿಶುದ್ಧಯೇ ||

ಆ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು ಮನಸ್ಸನ್ನು ಏಕಾಗ್ರತೆ ಮಾಡಿ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ವಶಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವವನು ಅಂತಃಕರಣದ ಶುದ್ಧಿಗಾಗಿ ಯೋಗದ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಬೇಕು||೧೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  11

ಶುಚೌ ದೇಶೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ಯ ಸ್ಥಿರಮಾಸನಮಾತ್ಮನಃ | ನಾತ್ಯುಚ್ಛ್ರಿತಂ ನಾತಿನೀಚಂ ಚೈಲಾಜಿನಕುಶೋತ್ತರಮ್||

ಶುದ್ಧವಾದ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ದರ್ಭೆ, ಕೃಷ್ಣಾಜಿನ ಮತ್ತು ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹಾಕಿರುವಂತಹ, ಬಹಳ ಎತ್ತರವಾಗಿರದ ಮತ್ತು ಬಹಳ ತಗ್ಗಾಗಿಯೂ ಇರದಂತಹ ತನ್ನ ಆಸನವನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಂಡು--||೧೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  10

ಯೋಗೀ ಯುಂಜೀತ ಸತತಮ್ ಆತ್ಮಾನಂ ರಹಸಿ ಸ್ಥಿತಃ | ಏಕಾಕೀ ಯತಚಿತ್ತಾತ್ಮಾ ನಿರಾಶೀರಪರಿಗ್ರಹಃ||೧೦||

ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸಹಿತ ಶರೀರವನ್ನು ಜಯಿಸಿರುವಂತಹ ವಾಸನಾರಹಿತನಾದ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡದವನಾದ ಯೋಗಿಯು ಒಬ್ಬನೇ ಏಕಾಂತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಯಾವಾಗಲೂ ಆತ್ಮನನ್ನು ಪರಮಾತ್ಮನ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಬೇಕು||೧೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  9

ಸುಹೃನ್ಮಿತ್ರಾರ್ಯುದಾಸೀನ ಮಧ್ಯಸ್ಥದ್ವೇಷ್ಯಬಂಧುಷು| ಸಾಧುಷ್ವಪಿ ಚ ಪಾಪೇಷು ಸಮಬುದ್ಧಿರ್ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ||

ಸಹೃದಯೀ, ಸ್ನೇಹಿತ, ಶತ್ರು, ಮಧ್ಯಸ್ಥ, ದ್ವೇಷೀ ಮತ್ತು ಬಂಧುಬಾಂಧವರಲ್ಲಿಯೂ, ಸಾಧು ಸತ್ಪುರುಷರಲ್ಲಿಯೂ ಮತ್ತು ಪಾಪಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಸಮಭಾವನೆಯುಳ್ಳವನೋ ಅವನು ಅತ್ಯಂತಶ್ರೇಷ್ಠನು||೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  8

ಜ್ಞಾನ ವಿಜ್ಞಾನ ತೃಪ್ತಾತ್ಮಾ ಕೂಟಸ್ಥೋ ವಿಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ|| ಯುಕ್ತ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ಯೋಗೀ ಸಮಲೋಷ್ಟಾಶ್ಮಕಾಂಚನಃ||

ಜ್ಞಾನ ವಿಜ್ಞಾನಗಳಿಂದ ತೃಪ್ತಿ ಪಡೆದ ಅಂತಃಕರಣವುಳ್ಳವನು ಹಾಗೂ ವಿಕಾರ ರಹಿತ ಸ್ಥಿತಿಯುಳ್ಳವನು ಮತ್ತು ಸರಿಯಾಗಿ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿದವನು ಜೊತೆಗೆ ಕಲ್ಲು- ಮಣ್ಣು- ಬಂಗಾರಗಳನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣುವವನೂ ಆದರೆ ಆ ಯೋಗಿಯು ಯುಕ್ತ ಅರ್ಥಾತ್ ಭಗವತ್ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾದವನೆಂದು ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ||೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  7

ಜಿತಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಶಾಂತಸ್ಯ ಪರಮಾತ್ಮಾ ಸಮಾಹಿತಃ| ಶೀತೋಷ್ಣಸುಖದುಃಖೇಷು ತಥಾ ಮಾನಾಪಮಾನಯೋಃ||

ಶೀತ - ಉಷ್ಣ ಸುಖ - ದುಃಖಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಮಾನ ಮತ್ತು ಅಪಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರ ಅಂತಃಕರಣದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಶಾಂತವಾಗಿರುತ್ತವೆಯೋ ಅಂತಹ ಸ್ವಾಧೀನ ಆತ್ಮವುಳ್ಳವನ ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ನೆಲೆಸಿರುತ್ತಾನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಅವನ ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಏನೂ ಇರುವುದೇ ಇಲ್ಲ||೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  6

ಬಂಧುರಾತ್ಮಾತ್ಮನಸ್ತಸ್ಯ ಯೇನಾತ್ಮೈವಾತ್ಮನಾ ಜಿತಃ| ಅನಾತ್ಮನಸ್ತು ಶತ್ರುತ್ವೇ ವರ್ತೇತಾತ್ಮೈವ ಶತ್ರುವತ್||೬||

ಯಾವ ಜೀವಾತ್ಮನ ಮೂಲಕ ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸಹಿತ ಶರೀರವು ಜಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆಯೋ ಆ ಜೀವಾತ್ಮನಿಗೆ ತಾನೇ ತನ್ನ ಮಿತ್ರನು ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸು ಹಾಗೂ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸಹಿತ ಶರೀರವನ್ನು ಜಯಿಸದೇ ಇರುವವನು ತನಗೆ ತಾನೇ ಶತ್ರುವಂತೆ ವೈರಭಾವದಿಂದ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ||೬|| (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  5

ಉದ್ಧರೇದಾತ್ಮನಾತ್ಮಾನಂ ಆತ್ಮಾನಮವಸಾದಯೇತ್ | ಆತ್ಮೈವ ಹ್ಯಾತ್ಮನೋ ಬಂಧುರ್ ಆತ್ಮೈವ ರಿಪುರಾತ್ಮನಃ ||

ತನ್ನಿಂದಲೇ ತನ್ನನ್ನು ಸಂಸಾರ ಸಾಗರದಿಂದ ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಅಧೋಗತಿಗೆ ತಳ್ಳಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಜೀವಾತ್ಮನೇ ತನ್ನ ಮಿತ್ರನೂ ಹಾಗೂ ತಾನೇ ತನ್ನ ಶತ್ರುವೂ ಸಹ, ಅರ್ಥಾತ್ ಬೇರೆ ಯಾರೂ ಶತ್ರುಗಳಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಮಿತ್ರರಾಗಲೀ ಇಲ್ಲ||೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  4

ಯದಾ ಹಿ ನೇಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ನ ಕರ್ಮಸ್ವನುಷಜ್ಜತೇ | ಸರ್ವಸಂಕಲ್ಪಸಂನ್ಯಾಸೀ ಯೋಗಾರೂಢಸ್ತದೋಚ್ಯತೇ||

ಯಾವಾಗ ಇಂದ್ರಿಯಭೋಗಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಆಸಕ್ತನಾಗುವುದಿಲ್ಲವೋ ಆಗ ಸರ್ವಸಂಕಲ್ಪಗಳನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿದವನು ಯೋಗ ನಿರತನೆಂದು ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ ||೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  3

ಆರುರುಕ್ಷೋರ್ಮುನೆರ್ಯೋಗಂ ಕರ್ಮ ಕಾರಣಮುಚ್ಯತೇ | ಯೋಗಾರೂಢಸ್ಯ ತಸ್ಯೈವ ಶಮಃ ಕಾರಣಮುಚ್ಯತೇ ||

ಸಮತ್ವ ಬುದ್ಧಿರೂಪೀ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಲು ಬಯಸುವ ಮನನಶೀಲ ಪುರುಷನಿಗೆ ಯೋಗ ಸಿದ್ಧಿಸಲು ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮ ಮಾಡುವುದೇ ಕಾರಣವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಯೋಗದಲ್ಲಿ ನಿರತನಾದವನಿಗೆ ಸರ್ವ ಸಂಕಲ್ಪಗಳ ನಾಶವೇ ಶ್ರೇಯಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ||೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  2

ಯಂ ಸಂನ್ಯಾಸಮಿತಿ ಪ್ರಾಹುಃ ಯೋಗಂ ತಂ ವಿದ್ಧಿ ಪಾಂಡವ| ನ ಹ್ಯಸಂನ್ಯಸ್ತಸಂಕಲ್ಪೋ ಯೋಗೀ ಭವತಿ ಕಶ್ಚನ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಯಾವುದನ್ನು ಸಂನ್ಯಾಸ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆಯೋ ಅದನ್ನೇ ನೀನು ಯೋಗ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೋ, ಏಕೆಂದರೆ ಸಂಕಲ್ಪಗಳನ್ನು ತ್ಯಾಮಾಡದಿರುವ ಯಾವ ಪುರುಷನೂ ಸಹ ಯೋಗಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ.||೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  1

ಶ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ನಮಃ ಅಥ ಷಷ್ಠೋsಧ್ಯಾಯಃ-ಆತ್ಮ ಸಂಯಮಯೋಗಃ ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ -ಅನಾಶ್ರಿತಃ ಕರ್ಮಫಲಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಕರೋತಿ ಯಃ| ಸ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಚ ಯೋಗೀ ಚ ನ ನಿರಗ್ನಿರ್ನ ಚಾಕ್ರಿಯಃ||

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮನು ಹೇಳಿದನು- ಯಾರು ಕರ್ಮಗಳ ಫಲವನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸದೆ ಮಾಡಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಕರ್ಮವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆಯೋ, ಅವನು ಸಂನ್ಯಾಸಿಯು ಮತ್ತು ಯೋಗಿಯೂ ಆಗಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಕೇವಲ ಅಗ್ನಿಯನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡುವವನು ಸಂನ್ಯಾಸಿಯೂ ಅಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಕೇವಲ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನೇ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡುವವನೂ ಸಹ ಯೋಗಿಯಲ್ಲ.||೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  29

ಭೋಕ್ತಾರಂ ಯಜ್ಞತಪಸಾಂ ಸರ್ವಲೋಕಮಹೇಶ್ವರಮ್ | ಸುಹೃದಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮಾಂ ಶಾಂತಿಮೃಚ್ಛತಿ ||೨೯||

ನನ್ನನ್ನು ಯಜ್ಞ ಮತ್ತು ತಪಸ್ಸುಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವವನು, ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿನ ಒಡೆಯರಿಗೆಲ್ಲಾ ಒಡೆಯನು ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೂ ಸುಹೃದಯಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಾರ್ಥವಿಲ್ಲದ ಪ್ರೇಮಿ ಎಂದು ಯಥಾರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ||೨೯|| ಮತ್ತು ಸಚ್ಛಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಶಾಂತ ಬ್ರಹ್ಮನ ಹೊರತಾಗಿ ಅವನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೇನೂ ಸಹ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಕೇವಲ ವಾಸುದೇವ - ವಾಸುದೇವನೇ ಇರುತ್ತಾನೆ. ಓಂ ತತ್ಸದಿತಿ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಸೂಪನಿಷತ್ಸು ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನ ಸಂವಾದೇ ಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಯೋಗೋ ನಾಮ ಪಂಚಮೋsಧ್ಯಾಯಃ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  28

ಯತೇಂದ್ರಿಯಮನೋಬುದ್ಧಿಃ ಮುನಿರ್ಮೋಕ್ಷಪರಾಯಣಃ | ವಿಗತೇಚ್ಛಾಭಯಕ್ರೋಧೋ ಯಃ ಸದಾ ಮುಕ್ತ ಏವ ಸಃ ||

ಯಾರ ಇಂದ್ರಿಯಗಳು, ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಬುದ್ದಿ - ಇವು ಜಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆಯೋ ಅಂತಹ ಮೋಕ್ಷಪರಾಯಣಾನಾದ ಯಾವ ಮುನಿಯು ಇಚ್ಛೆ, ಭಯ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಧಗಳಿಲ್ಲದವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ-ಯೋ ಅವನು ಯಾವಾಗಲೂ ಮುಕ್ತನೇ ಆಗಿರುತ್ತಾನೆ.||೨೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  27

ಸ್ಪರ್ಶಾನ್ ಕೃತ್ವಾ ಬಹಿರ್ಬಾಹ್ಯಾಂನ್ ಚಕ್ಷುಶ್ಚೈವಾಂತರೇ ಭ್ರುವೋಃ| ಪ್ರಾಣಾಪಾನೌ ಸಮೌ ಕೃತ್ವಾ ನಾಸಾಭ್ಯಂತರಚಾರಿಣೌ ||

ಹೊರಗಿನ ವಿಷಯ(ಭೋಗ)ಗಳನ್ನು ಯೋಚಿಸದೆ ಹೊರಗಡೆಯೇ ತ್ಯಜಿಸಿ ಮತ್ತು ಕಣ್ಣಿನ ದೃಷ್ಟಯನ್ನು ಹುಬ್ಬುಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಿ ಮೂಗಿನಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವ ಪ್ರಾಣ ಮತ್ತು ಅಪಾನ ವಾಯುವನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಮಾಡಿ-- ||೨೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  26

ಕಾಮಕ್ರೋಧವಿಯುಕ್ತಾನಾಂ ಯತೀನಾಂ ಯತಚೇತಸಾಮ್| ಅಭಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮನಿರ್ವಾಣಂ ವರ್ತತೇ ವಿದಿತಾತ್ಮನಾಮ್||

ಕಾಮಕ್ರೋಧಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದಿದವನಿಗೆ, ಮನಸ್ಸು ವಶದಲ್ಲಿರುವವನಿಗೆ ಮತ್ತು ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಜ್ಞಾನೀ ಪುರುಷನಿಗೆ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯೂ ಶಾಂತ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನೇ ಇರುತ್ತಾನೆ||೨೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  25

ಲಭಂತೇ ಬ್ರಹ್ಮನಿರ್ವಾಣಮ್ ಋಷಯಃ ಕ್ಷೀಣಕಲ್ಮಷಾಃ| ಛಿನ್ನದ್ವೈಧಾ ಯತಾತ್ಮಾನಃ ಸರ್ವಭೂತಹಿತೇ ರತಾಃ||

ಪಾಪಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಕಳೆದುಕೊಂಡವರು, ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಭೇದಭಾವದ ಸಂಶಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ನಿವಾರಿಸಿಕೊಂಡವರು, ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹಿತದಲ್ಲಿ ನಿರತರಾದವರು ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಭಗವಂತನ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸಿಟ್ಟಿರುವಂತಹ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನಿಯಾದವರು ಪ್ರಶಾಂತ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ||೨೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  24

ಯೋsಂತಃಸುಖೋsಂತಃರಾರಾಮಃ ತಥಾಂತರ್ಜ್ಯೋತಿರೇವ ಯಃ | ಸ ಯೋಗೀ ಬ್ರಹ್ಮನಿರ್ವಾಣಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಭೂತೋsಧಿಗಚ್ಛತಿ ||

ಯಾರು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿಕೊಂಡು ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಆತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ಸುಖಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆಯೋ ಮತ್ತು ಆತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ಆನಂದಾನುಭವ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆಯೋ ಹಾಗೂ ಯಾರು ಆತ್ಮಜ್ಞಾನವುಳ್ಳವನೋ ಮತ್ತು ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವವಾಗಿ ಬೆರೆತ ಸಾಂಖ್ಯಯೋಗಿಯು ಪ್ರಶಾಂತ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ||೨೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  23

ಶಕ್ನೋತೀಹೈವ ಯಃ ಸೋಢುಂ ಪ್ರಾಕ್ಶರೀರವಿಮೋಕ್ಷಣಾತ್ | ಕಾಮಕ್ರೋಧೋದ್ಭವಂ ವೇಗಂ ಸ ಯುಕ್ತಃ ಸ ಸುಖೀ ನರಃ ||

ಯಾರು ಶರೀರ ನಾಶವಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲೇ ಅರ್ಥಾತ್ ಈ ಜೀವನಾವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಕಾಮ -ಕ್ರೋಧಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಉದ್ವೇಗವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮರ್ಥನೋ ಅರ್ಥಾತ್ ಕಾಮ - ಕ್ರೋಧಾದಿಗಳನ್ನು ಯಾರು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಜಯಿಸಿದ್ದಾನೆಯೋ ಆ ಮನುಷ್ಯನೇ ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಯೋಗಿಯು ಮತ್ತು ಅವನೇ ಸುಖಿಯು ||೨೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  22

ಯೇ ಹಿ ಸಂಸ್ಪರ್ಜಾ ಭೋಗಾ ದುಃಖಯೋನಯ ಏವ ತೇ| ಆದ್ಯಂತವಂತಃ ಕೌಂತೇಯ ನ ತೇಷು ರಮತೇ ಬುಧಃ||೨೨||

ಈ ಇಂದ್ರಿಯ ಮತ್ತು ವಿಷಯಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಭೋಗಗಳೆಲ್ಲವೂ ವಿಷಯೀ ಜನರಿಗೆ ಸುಖರೂಪಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ ಅವು ದುಃಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಅನಿತ್ಯವಾಗಿವೆ. ಅದ್ದರಿಂದ ಅರ್ಜುನನೇ! ಬುದ್ಧಿವಂತ ವಿವೇಕೀ ಪುರುಷರು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ರಮಿಸುವುದಿಲ್ಲ.||೨೨|| (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  21

ಬಾಹ್ಯಸ್ಪರ್ಶೇಷ್ವಸಕ್ತಾತ್ಮಾ ವಿಂದತ್ಯಾತ್ಮನಿ ಯತ್ಸುಖಮ್| ಸ ಬ್ರಹ್ಮ ಯೋಗ ಯುಕ್ತಾತ್ಮಾ ಸುಖಮಕ್ಷಯಮಶ್ನುತೇ ||

ಬಾಹ್ಯ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಸುಖ - ಭೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದ ಅಂತಃಕರಣವುಳ್ಳ ಸಾಧಕರು ಅಂತಃಕರಣದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಆನಂದ ಭಗವಂತನ ಧ್ಯಾನದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವುದೋ ಅದನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅನಂತರ ಅವರು ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮರೂಪೀ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದ ಸ್ಥಿರವಾದ, ಅಕ್ಷಯವಾದ ಆನಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ.||೨೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  20

ನ ಪ್ರಹೃಷ್ಯೇತ್ಪ್ರಿಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನೋದ್ವಿಜೇತ್ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಚಾಪ್ರಿಯಮ್ | ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿರಸಂಮೂಢೋ ಬ್ರಹ್ಮ ವಿದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ಸ್ಥಿತಃ ||

ಪ್ರಿಯವಾದುದನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಜನರು ಪ್ರಿಯವೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಸಂತೋಷಪಡದೇ ಇರುವವನು ಮತ್ತು ಅಪ್ರಿಯವಾದುದನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಜನರು ಅಪ್ರಿಯವೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಉದ್ವೇಗದಿಂದ ದುಃಖಪಡದೇ ಇರುವವನು. ಅಂತಹ ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿಯುಳ್ಳ ಹಾಗೂ ಸಂಶಯರಹಿತನಾದ ಬ್ರಹ್ಮಜ್ಞಾನೀ ಪುರುಷನು ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಲೀನವಾಗಿದ್ದಾನೆ.||೨೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  19

ಇಹೈವ ತೈರ್ಜಿತಃ ಸರ್ಗೋ ಯೇಷಾಂ ಸಾಮ್ಯೇ ಸ್ಥಿತಂ ಮನಃ | ನಿರ್ದೋಷಂ ಹಿ ಸಮಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತಸ್ಮಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಿ ತೇ ಸ್ಥಿತಾಃ ||

ಸಮಭಾವದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಅವರು ಈ ಜನ್ಮದಲ್ಲೇ ಸಮಸ್ತ ಜಗತ್ತನ್ನು ಗೆದ್ದಿರುವರು. ಏಕೆಂದರೆ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಘನ ಪರಮಾತ್ಮನು ನಿರ್ದೋಷನೂ, ಸಮನೂ ಆಗುದ್ದಾನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಘನ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಯೇ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ಶ್ಲೋಕ  18

ವಿದ್ಯಾ ವಿನಯ ಸಂಪನ್ನೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಗವಿ ಹಸ್ತಿನಿ | ಶುನಿ ಚೈವ ಶ್ವಪಾಕೇ ಚ ಪಂಡಿತಾಃ ಸಮದರ್ಶಿನಃ ||

ಜ್ಞಾನಿಗಳು, ವಿದ್ಯಾವಂತರೂ ಮತ್ತು ವಿನಯಶೀಲರೂ ಆದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು, ಗೋವು, ಆನೆ, ನಾಯಿ ಮತ್ತು ಚಂಡಾಲರನ್ನೂ ಸಹ ಸಮಾನ ಭಾವನೆಯಿಂದ ನೋಡುತ್ತಾರೆ ||೧೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  17

ತದ್ಬುದ್ಧಯಸ್ತದಾತ್ಮಾನಃ ತನ್ನಿಷ್ಠಾಸ್ತತ್ಪರಾಯಣಾಃ| ಗಚ್ಛಂತ್ಯಪುನರಾವೃತ್ತಿಂ ಜ್ಞಾನನಿರ್ಧೂತಕಲ್ಮಷಾಃ||

ಯಾವ ಬುದ್ಧಿಯು ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ತಲ್ಲೀನವಾಗಿರುವುದೋ, ಯಾರ ಮನಸ್ಸು ಆತನಲ್ಲಿಯೇ ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿರುವುದೋ ಮತ್ತು ಯಾರ ನಿಷ್ಠೆಯು ಆತನಲ್ಲಿಯೇ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದ ಸದಾ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುವುದೋ ಅಂತಹ ತತ್ಪರರಾದವರು ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಪಾಪರಹಿತರಾಗಿ ಅಪುನರಾವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಹುಟ್ಟು- ಸಾವುಗಳ ಆವೃತ್ತಿಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಿ ಪರಮಗತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ||೧೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  16

ಜ್ಞಾನೇನ ತು ತದಜ್ಞಾನಂ ಯೇಷಾಂ ನಾಶಿತಮಾತ್ಮನಃ| ತೇಷಾಮಾದಿತ್ಯವಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಕಾಶಯತಿ ತತ್ಪರಮ್||

ಆದರೆ ಅಂತಃಕರಣದ ಆ ಅಜ್ಞಾನವು ಆತ್ಮಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ನಾಶವಾಗಿ ಹೋಗಿದೆಯೋ ಅವರ ಆ ಜ್ಞಾನವು ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಘನ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಪ್ರಕಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ ||೧೬|| (ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಮಾಡಿಸುತ್ತದೆ) (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  15

ನಾದತ್ತೇ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ಪಾಪಂ ನ ಚೈವ ಸುಕೃತಂ ವಿಭುಃ| ಅಜ್ಞಾನೇನಾವೃತಂ ಜ್ಞಾನಂ ತೇನ ಮುಹ್ಯಂತಿ ಜಂತವಃ||

ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಪರಮಾತ್ಮನು ಯಾರ ಪಾಪ ಕರ್ಮವನ್ನಾಗಲೀ, ಶುಭ ಕರ್ಮವನ್ನಾಗಲೀ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಜ್ಞಾನವು ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆದುದರಿಂದ ಜೀವರುಗಳೆಲ್ಲಾ ಮೋಹಿತರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.||೧೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  14

ನ ಕರ್ತೃತ್ವಂ ನ ಕರ್ಮಾಣಿ ಲೋಕಸ್ಯ ಸೃಜತಿ ಪ್ರಭುಃ| ನ ಕರ್ಮ ಫಲಸಂಯೋಗಂ ಸ್ವಭಾವಸ್ತು ಪ್ರವರ್ತತೇ ||೧೪||

ಪರಮೇಶ್ವರನು ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿಯೂ ಕರ್ತೃತ್ವವನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ಕರ್ಮವನ್ನೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕರ್ಮಗಳ ಫಲ ಸಂಯೋಗದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನೂ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಪರಮಾತ್ಮನ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಕೃತಿಯೇ ಪ್ರವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಗುಣಗಳೇ ತಮ್ಮ ಗುಣಗಳಂತೇ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತವೆ. ||೧೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  13

ಸರ್ವಕರ್ಮಾಣಿ ಮನಸಾ ಸಂನ್ಯಸ್ಯಾಸ್ತೇ ಸುಖಂ ವಶೀ| ನವದ್ವಾರೇ ಪುರೇ ದೇಹೀ ನೈವ ಕುರ್ವನ್ನಕಾರಾಯನ್||೧೩||

ಅಂತಃಕರಣವು ಯಾರ ವಶದಲ್ಲಿದೆಯೋ ಅಂತಹ ಸಾಂಖ್ಯಯೋಗವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಪುರುಷನು ಮಾಡದೇ ಮತ್ತು ಮಾಡಿಸದೇ ಇರುತ್ತಲೇ ನವದ್ವಾರಗಳುಳ್ಳಶರೀರರೂಪೀ ಪುರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ತ್ಯಜಿಸಿ, ಆನಂದದಿಂದ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಘನ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿತನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ||13|| (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  12

ಯುಕ್ತಂ ಕರ್ಮಫಲಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಶಾಂತಿಮಾಪ್ನೋತಿ ನೈಷ್ಠಿಕೀಮ್| ಅಯುಕ್ತಃ ಕಾಮಕಾರೇಣ ಫಲೇ ಸಕ್ತೋ ನಿಬಧ್ಯತೇ||

ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗಿಯು ಕರ್ಮಗಳ ಫಲವನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿ ಭಗವತ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ರೂಪೀ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಸಕಾಮೀ ಪುರುಷನು ಫಲದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತನಾಗಿ ಕಾಮಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ||೧೨|| (ಆದುದರಿಂದ ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗ ಉತ್ತಮ) (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  11

ಕಾಯೇನ ಮನಸಾ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಕೇವಲೈರಿಂದ್ರಿಯೈರಪಿ | ಯೋಗಿನಃ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವಂತಿ ಸಂಗಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾತ್ಮಶುದ್ಧಯೇ||

ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗಿಗಳು ಮಮಕಾರ ಬುದ್ಧಿಯಿಲ್ಲದೆ ಕೇವಲ ಇಂದ್ರಿಯ, ಮನಸ್ಸು, ಬುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಶರೀರಗಳ ಮೂಲಕವೂ ಸಹ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅಂತಃಕರಣದ ಶುದ್ಧಿಗಾಗಿಯೇ ಕರ್ಮವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ||೧೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  10

ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಾಧಾಯ ಕರ್ಮಾಣಿ ಸಂಗಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಕರೋತಿ ಯಃ| ಲಿಪ್ಯತೇ ನ ಸ ಪಾಪೇನ ಪದ್ಮ ಪತ್ರಮಿವಾಂಭಸಾ||

(ಆದರೆ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ದೇಹಾಭಿಮಾನಿಯಾದವರಿಗೆ ಈ ಸಾಧನೆ ಕಠಿಣ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗ ಸುಲಭ; ಏಕೆಂದರೆ) ಯಾರು ಕರ್ಮಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಕರ್ಮ ಮಾಡುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನು ನೀರಿನಲ್ಲಿರುವ ತಾವರೆ ಎಲೆಯಂತೆ ಪಾಪದಿಂದ ಲೇಪಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ||೧೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  8

ನೈವ ಕಿಂಚಿತ್ಕರೋಮೀತಿ ಯುಕ್ತೋ ಮನ್ಯೇತ ತತ್ತ್ವವಿತ್ | ಪಶ್ಯನ್ ಶೃಣ್ವನ್ ಸ್ಪೃಶನ್ ಜಿಘ್ರನ್ ಅಶ್ನನ್ ಗಚ್ಛನ್ ಸ್ವಪನ್ ಶ್ವಸನ್|| ಪ್ರಲಪನ್ವಿಸೃಜನ್ ಗ್ರಹ್ಣನ್ ಉನ್ಮಿಷನ್ನಿಮಿಷನ್ನಪಿ| ಇಂದ್ರಿಯಾಣೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಷು ವರ್ತಂತ ಇತಿ ಧಾರಯನ್ ||

ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾದ ಸಾಂಖ್ಯಯೋಗಿಯು ನೋಡುವಾಗ, ಕೇಳುವಾಗ, ಮುಟ್ಟುವಾಗ, ಮೂಸುವಾಗ, ಊಟ ಮಾಡುವಾಗ, ಓಡಾಡುವಾಗ, ನಿದ್ರಿಸುವಾಗ,ಉಸಿರಾಡುವಾಗ,ಮಾತನಾಡುವಾಗ,ತ್ಯಜಿಸುವಾಗ ಹಾಗೂ ಸ್ವೀಕರಿಸುವಾಗ,ಕಣ್ಣು ತಿಳಿಯುವಾಗ ಹಾಗೂ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚುವಾಗಲೂ ಸಹ ಇಂದ್ರಿಯಗಳೆಲ್ಲವೂ ತಮ್ಮ- ತಮ್ಮ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೃತ್ತವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ನಾನು ಏನನ್ನೂ ಸಹ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ನಿಃಸಂದೇಹವಾಗಿ ತಿಳಿಯಬೇಕು ||೮-೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  7

ಸಂನ್ಯಾಸಸ್ತು ಮಹಾಬಹೋ ದುಃಖಮಾಪ್ತುಮಯೋಗತಃ| ಯೋಗಯುಕ್ತೋ ಮುನಿರ್ಬ್ರಹ್ಮ ನಚಿರೇಣಾಧಿಗಚ್ಛತಿ||

ಆದರೆ, ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗದ ಸಿದ್ಧಿಯಿಲ್ಲದೆ ಸಂನ್ಯಾಸ ಅರ್ಥಾತ್ ಮನಸ್ಸು, ಇಂದ್ರಿಯಗಳು ಮತ್ತು ಶರೀರದಿಂದ ನಡೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕರ್ತೃತ್ವಭಾವದ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಕಠಿಣ ಮತ್ತು ಭಗವಂತನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಮನನ ಮಾಡುವ ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗಿಯು ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಬಹು ಬೇಗ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ||೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  6

ಯೋಗಯುಕ್ತೋ ವಿಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ವಿಜಿತಾತ್ಮಾ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ | ಸರ್ವಭೂತಾತ್ಮ ಭೂತಾತ್ಮಾ ಕುರ್ವನ್ನಪಿ ನ ಲಿಪ್ಯತೇ ||

ಮನಸ್ಸನ್ನು ವಶದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವವನು, ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿದವನು, ಶುದ್ಧವಾದ ಅಂತಃಕರಣವುಳ್ಳವನು ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳ ಆತ್ಮರೂಪನಾದ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವವುಳ್ಳವನಾದ ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗಿಯು ಕರ್ಮ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇದ್ದರೂ ಸಹ ಲಿಪ್ತನಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ||೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  5

ಯತ್ಸಾಂಖ್ಯೈಃ ಪ್ರಾಪ್ಯತೇ ಸ್ಥಾನಂ ತದ್ಯೋಗೈರಪಿ ಗಮ್ಯತೇ| ಏಕಂ ಸಾಂಖ್ಯಂ ಯೋಗಂ ಚ ಯಃ ಪಶ್ಯತಿ ಸ ಪಶ್ಯತಿ||

ಜ್ಞಾನಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಯಾವ ಪರಮಧಾಮವು ದೊರೆಯುವುದೋ, ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗಿಗಳಿಗೂ ಸಹ ಅದೇ ದೊರೆಯುವುದು. ಆದುದರಿಂದ ಯಾರು ಜ್ಞಾನಯೋಗ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗವನ್ನು ಫಲದ ರೂಪದಿಂದ ಒಂದೇ ಎಂದು ನೋಡುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನೇ ಯಥಾರ್ಥವನ್ನು ಅರಿತವನು||೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  4

ಸಾಂಖ್ಯಯೋಗೌ ಪೃಥಗ್ಬಾಲಾಃ ಪ್ರವದಂತಿ ನ ಪಂಡಿತಾಃ| ಏಕಮಪ್ಯಾಸ್ಥಿತಃ ಸಮ್ಯಕ್ ಉಭಯೋರ್ವಿಂದತೇ ಫಲಮ್||

ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಸಂನ್ಯಾಸವನ್ನು ಮತ್ತು ಕರ್ಮಯೋಗವನ್ನು ಮೂರ್ಖಜನರು ಬೇರೆ -ಬೇರೆಯಾದ ಫಲವನ್ನು ಕೋಡುವವು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಪಂಡಿತರಾದವರು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ; ಏಕೆಂದರೆ, ಎರಡರ ಪೈಕಿ ಒಂದರಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಸಮ್ತಕ್ಪ್ರಕಾರದಿಂ ಸ್ಥಿತನಾದ ಪುರುಷನು ಎರಡರ ಫಲರೂಪೀ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  3

ಜ್ಞೇಯಃ ಸ ನಿತ್ಯ ಸಂನ್ಯಾಸೀಯೋ ನ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ನ ಕಾಂಕ್ಷತಿ| ನಿರ್ದ್ವಂದ್ವೋ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸುಖಂ ಬಂಧಾತ್ಪ್ರಮುಚ್ಯತೇ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಯಾವ ಮನುಷ್ಯನು ಯಾರನ್ನೂ ದ್ವೇಷಿಸುವುದಿಲ್ಲವೋ ಮತ್ತು ಯಾವುದನ್ನೂ ಅಪೇಕ್ಷೆಪಡುವುದಿಲ್ಲವೋ ಆ ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗಿಯು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯೇ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಯೋಗ್ಯನು; ಏಕೆಂದರೆ, ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿ ದ್ವಂದ್ವಗಳಿಲ್ಲದ ಅವನು ಸಂಸಾರ ಬಂಧನದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ||೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  2

ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ ಸಂನ್ಯಾಸಃ ಕರ್ಮಯೋಗಶ್ಚ ನಿಃಶ್ರೇಯಸಕರಾವುಭೌ| ತಯೋಸ್ತು ಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಾತ್ ಕರ್ಮಯೋಗೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ||

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳಿದನು - ಕರ್ಮ ಸಂನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗ ಇವೆರಡೂ ಸಹ ಪರಮ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರವಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಇವೆರಡರಲ್ಲಿ ಕರ್ಮ ಸಂನ್ಯಾಸಕ್ಕಿಂತ ನಿಷ್ಕಾಮ ಕರ್ಮಯೋಗವು ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾದುದರಿಂದ ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾಗಿದೆ ||೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  1

ಕರ್ಮಸನ್ಯಾಸಯೋಗಃ-ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ಸನ್ಯಾಸಂ ಕರ್ಮಾಣಾಂ ಕೃಷ್ಣ ಪುನರ್ಯೋಗಂ ಚ ಶಂಸಸಿ| ಯಚ್ಛ್ರೇಯ ಏತಯೋರೇಕಂ ತನ್ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ಸುನಿಶ್ಚಿತಮ್||

ಅರ್ಜುನನು ಹೇಳಿದನು-ಹೇ ಕೃಷ್ಣ! ನೀನು ಕರ್ಮಗಳ ಸಂನ್ಯಾಸವನ್ನೂ ಮತ್ತೆ ಪುನಃ ಕರ್ಮಯೋಗವನ್ನೂ ಪ್ರಶಂಸಿಸುತ್ತಿರುವೆ.ಆದ್ದರಿಂದ ಇವೆರಡರಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ನಿಶ್ಚಿತವಾದ, ಶ್ರೇಯಸ್ಕರವಾದ ಸಾಧನವಾಗಿದೆಯೋ ಅದನ್ನು ನನಗೆ ಹೇಳು. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  42

ತಸ್ಮಾದಜ್ಞಾನಸಂಭೂತಂ ಹೃತ್ಸ್ಥಂ ಜ್ಞಾನಾಸಿನಾತ್ಮನಃ| ಛಿತ್ವೈನಂ ಸಂಶಯಂ ಯೋಗಮ್ ಆತಿಷ್ಠೋತ್ತಿಷ್ಠ ಭಾರತ||

ಆದುದರಿಂದ, ಎಲೈ ಭರತವಂಶಜನಾದ ಅರ್ಜುನ ! ನೀನು ಸಮತ್ವ ಬುದ್ಧಿರೂಪೀ ಕರ್ಮಯೋಗದಲ್ಲಿ ಏಕಾಗ್ರತೆ ಉಳ್ಳವನಾಗು ಮತ್ತು ಅಜ್ಞಾನದಿಂದ ಉಂಟಾಗಿರುವ ಹಾಗೂ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿರುವ ಈ ನಿನ್ನ ಸಂಶಯವನ್ನು ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಿ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧನಾಗಿ ನಿಲ್ಲು||೪೨|| ಓಂ ತತ್ಸದಿತಿ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಸೂಪನಿಷತ್ಸು ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಗಶಾಸ್ತ್ರೇ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನ ಸಂವಾದೇ ಜ್ಞಾನಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಯೋಗೋ ನಾಮ ಚತುರ್ಥೋಧ್ಯಾಯಃ ||೪|| ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ಹರಿಃ ಓಂ ತತ್ಸತ್ (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  41

ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾಣಂ ಜ್ಞಾನಸಂಛಿನ್ನಸಂಶಯಮ್| ಆತ್ಮವಂತಂ ನ ಕರ್ಮಾಣಿ ನಿಬಧ್ನಂತಿ ಧನಂಜಯ||

ಎಲೈ ಧನಂಜಯ ! ಯಾರು ಕರ್ಮಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸಮತ್ವ ಬುದ್ಧಿರೂಪೀ ಯೋಗದಿಂದ ಭಗವದರ್ಪಣ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆಯೋ ಮತ್ತು ಯಾರ ಸಂಶಯಗಳೆಲ್ಲಾ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ನಾಶವಾಗಿ ಹೋಗಿವೆಯೋ ಅಂತಹ ಪರಮಾತ್ಮ ಪರಾಯಣನಾದವನನ್ನು ಕರ್ಮಗಳು ಬಂಧಿಸಲಾರವು||೪೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  40

ಅಜ್ಞಶ್ಚಾಶ್ರದ್ಧದಾನಶ್ಚ ಸಂಶಯಾತ್ಮಾ ವಿನಶ್ಯತಿ| ನಾಯಂ ಲೋಕೋsಸ್ತಿ ನ ಪರೋನ ಸುಖಂ ಸಂಶಯಾತ್ಮನಃ||

ಭಗವದ್ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯದ ಅಜ್ಞಾನಿ ಹಾಗೂ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಲ್ಲದವನೂ ಹಾಗೂ ಸಂಶಯ ಸ್ವಭಾವದವನೂ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಭ್ರಷ್ಟನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅಂತಹ ಸಂಶಯ ಪಡುವ ಪುರುಷನಿಗಾದರೋ ಸುಖವೂ ಇಲ್ಲ, ಈ ಲೋಕವೂ ಇಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪರಲೋಕವೂ ಇಲ್ಲ ಅರ್ಥಾತ್ ಇಹ- ಪರ ಎರಡೂ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಭ್ರಷ್ಟನಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ.||೪೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  39

ಶ್ರದ್ಧಾವಾಂಲ್ಲಭತೇ ಜ್ಞಾನಂ ತತ್ಪರಃ ಸಂಯತೇಂದ್ರಿಯಃ| ಜ್ಞಾನಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಪರಾಂ ಶಾಂತಿಮಚಿರೇಣಾಧಿಗಚ್ಛತಿ||

ಜಿತೇಂದ್ರಿಯನೂ, ತತ್ಪರನೂ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧಾವಂತನೂ ಆದವನು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಕೂಡಲೇ ಭಗವತ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವೆಂಬ ಪರಮ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ||೩೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  38

ನ ಹಿ ಜ್ಞಾನೇನ ಸದೃಶಂ ಪವಿತ್ರಮಿಹ ವಿದ್ಯತೇ | ತತ್ಸ್ವಯಂ ಯೋಗಸಂಸಿದ್ಧಃ ಕಾಲೇನಾತ್ಮನಿ ವಿಂದತಿ||

ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮಾನ ಪವಿತ್ರವಾದ ವಸ್ತು ನಿಃಸಂದೇಹವಾಗಿಯೂ ಬೇರೆ ಯಾವುದು ಸಹ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆಯ ಪರಿಪಕ್ವಾವಸ್ಥೆಯಿಂದ ತಾನೇ ಸ್ವತಃ ಸಮತ್ವ ಬುದ್ಧಿರೂಪೀ ಕರ್ಮಯೋಗದಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ಶುದ್ಧಾಂತಃಕರಣವುಳ್ಳ ಪುರುಷನು ಆತ್ಮನಲ್ಲಿ ಅನುಭವ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ||೩೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  37

ಯಥೈಧಾಂಸಿ ಸಮಿದ್ಧೋsಗ್ನಿರ್ಭಸ್ಮಸಾತ್ಕುರುತೇsರ್ಜುನ| ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿಃ ಸರ್ವಕರ್ಮಾಣಿ ಭಸ್ಮಸಾತ್ಕುರುತೇ ತಥಾ ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಯಾವ ರೀತಿ ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ ಅಗ್ನಿಯು ಉರುವಲನ್ನು (ಸೌದೆ) ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಬಿಡುವುದೋ, ಅದರಂತೆಯೇ ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಅಗ್ನಿಯೂ ಸಕಲ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಭಸ್ಮಮಯವಾಗಿ ಮಾಡಿಬಿಡುವುದು ||೩೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  36

ಅಪಿ ಚೇದಸಿ ಪಾಪೇಭ್ಯಃ ಸರ್ವೇಭ್ಯಃ ಪಾಪಕೃತ್ತಮಃ| ಸರ್ವಂ ಜ್ಞಾನಪ್ಲವೇನೈವ ವೃಜಿನಂ ಸಂತರಿಷ್ಯಸಿ ||

ಆದರೆ, ನೀನು ಎಲ್ಲಾ ಪಾಪಿಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಸಹ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಪ ಮಾಡಿದವನೇ ಆಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ದೋಣಿಯ ಮೂಲಕ ನಿಃಸಂದೇಹವಾಗಿ ಸಮಸ್ತ ಪಾಪರೂಪೀ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ದಾಟಿ ಪಾರಾಗುವೆ||೩೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  35

ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ತ್ವಾ ನ ಪುನರ್ಮೋಹಮ್ ಏವಂ ಯಾಸ್ಯಸಿ ಪಾಂಡವ| ಯೇನ ಭೂತಾನ್ಯಶೇಷೇಣ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮನ್ಯಥೋ ಮಯಿ||

ಯಾವುದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡರೆ ನೀನು ಪುನಃ ಈ ರೀತಿ ಮೋಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವದಿಲ್ಲವೋ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಆ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಅನಂತ ಚೇತನ ರೂಪನಾದ ಆತ್ಮನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿನ್ನ ಅಂತರ್ಗತವಾದ ಸಮಷ್ಟಿ ಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ನಿನ್ನಲ್ಲೇ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ ಕಾಣುವೆ. ಮತ್ತು ಅನಂತರ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಯವನ್ನೇ ನೋಡುವೆ ||೩೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  34

ಯಜ್ಜ್ಞಾತ್ತ್ವಾ ನ ಪುನರ್ಮೋಹಮ್ ಏವಂ ಯಾಸ್ಯಸಿ ಪಾಂಡವ| ಯೇನ ಭೂತಾನ್ಯಶೇಷೇಣ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸ್ಯಾತ್ಮನ್ಯಥೋ ಮಯಿ||

ಯಾವುದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡರೆ ನೀನು ಪುನಃ ಈ ರೀತಿ ಮೋಹಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವದಿಲ್ಲವೋ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಆ ಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಸರ್ವವ್ಯಾಪೀ ಅನಂತ ಚೇತನ ರೂಪನಾದ ಆತ್ಮನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿನ್ನ ಅಂತರ್ಗತವಾದ ಸಮಷ್ಟಿ ಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ನಿನ್ನಲ್ಲೇ ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಿಗಳನ್ನೂ ಕಾಣುವೆ. ಮತ್ತು ಅನಂತರ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಭಾವದಿಂದ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದಮಯವನ್ನೇ ನೋಡುವೆ ||೩೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  33

ಶ್ರೇಯಾನ್ ದ್ರವ್ಯಮಯಾದ್ಯಜ್ಞಾಜ್ಜ್ಞಾನಯಜ್ಞಃ ಪರಂತಪ| ಸರ್ವಂ ಕರ್ಮಾಖಿಲಂ ಪಾರ್ಥಜ್ಞಾನೇ ಪರಿಸಮಾಪ್ಯತೇ||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ಸಾಂಸಾರಿಕ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಸಿದ್ಧಿಸುವಂತಹ ಯಜ್ಞಕ್ಕಿಂತ ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಯಜ್ಞವು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಿಂದಲೂ ಶ್ರೇಷ್ಠ. ಏಕೆಂದರೆ ಎಲೈ ಪಾರ್ಥ ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಕರ್ಮಗಳೂ ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಪರಿಸಮಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತವೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನವು ಅವುಗಳ ಪರಾಕಾಷ್ಠತೆಯಾಗಿದೆ||೩೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  32

ಏವಂ ಬಹುವಿಧಾ ಯಜ್ಞಾ ವಿತತಾ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಮುಖೇ| ಕರ್ಮಜಾನ್ವಿದ್ಧಿ ತಾನ್ ಸರ್ವಾನೇವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ವಿಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ||

ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರದ ಯಜ್ಞಗಳು ವೇದದ ವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.ಅವುಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಶರೀರ, ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದವು ಎಂದು ತಿಳಿ. ಈ ರೀತಿ ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ನಿಷ್ಕಾಮಕರ್ಮಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಸಂಸಾರ ಬಂಧನದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ಹೋಗುವೆ. ||೩೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  31

ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜೋ ಯಾಂತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಾತನಮ್| ನಾಯಂ ಲೋಕೋsಸ್ತ್ಯಯಜ್ಞಸ್ಯ ಕುತೋsನ್ಯಃಕುರುಸತ್ತಮಃ||೩೧||

ಎಲೈ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠನಾದ ಅರ್ಜುನ ! ಯಜ್ಞಗಳ ಪರಿಣಾಮರೂಪೀ ಜ್ಞಾನಾಮೃತವನ್ನು ಸವಿಯುವ ಯೋಗಿಗಳು ಸನಾತನವಾದ ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡದವರಿಗೆ ಈ ಮಾನವ ಲೋಕವೂ ಸಹ ಸುಖದಾಯಕವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಅಂದ ಮೇಲೆ ಪರಲೋಕವು ಹೇಗೆ ತಾನೆ ಸುಖಕರವಾಗಬಲ್ಲದು?||೩೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  30

ಅಪರೇ ನಿಯತಾಹಾರಾಃ ಪ್ರಾಣಾನ್ ಪ್ರಾಣೇಷು ಜುಹ್ವತಿ| ಸರ್ವೇsಪ್ಯೇತೇಯಜ್ಞವಿದೋ ಯಜ್ಞಕ್ಷಪಿತಕಲ್ಮಷಾಃ||೩೦||

ಇನ್ನು ಬೇರೆ ನಿಯಮಿತ ಆಹಾರ ಸೇವನೆ ಮಾಡುವ ಯೋಗಿಗಳು ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾಣದಲ್ಲಿಯೇ ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರ ಯಜ್ಞಗಳ ಮೂಲಕ ಯಾರ ಪಾಪಗಳು ನಾಶವಾಗಿ ಹೋಗಿವೆಯೋ ಅಂತಹವರೆಲ್ಲರೂ ಸಹ ಯಜ್ಞಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿದವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ||೩೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  29

ಅಪಾನೇ ಜುಹ್ವತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣೇsಪಾನಂ ತಥಾಪರೇ| ಪ್ರಾಣಾಪಾನಗತೀ ರುಧ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಪರಾಯಣಾಃ||೨೯

ಇನ್ನು ಬೇರೆ ಯೋಗಿಗಳು - ಅಪಾನ ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣವಾಯು ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅದರಂತೆಯೇ ಮತ್ತೆ ಬೇರೆ ಯೋಗಿಗಳು ಪ್ರಾಣವಾಯುವಿನಲ್ಲಿ ಅಪಾನ ವಾಯುವನ್ನು ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಬೇರೆ ಯೋಗಿಗಳು ಪ್ರಾಣ ಮತ್ತು ಅಪಾನಗಳ ಗತಿಯನ್ನು ತಡೆದು ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದ ಪರಾಯಣರಾಗುತ್ತಾರೆ||೨೯||(ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  28

ದ್ರವ್ಯಯಜ್ಞಾಸ್ತಪೋಯಜ್ಞಾ ಯೋಗಯಜ್ಞಾಸ್ತಥಾಪರೇ| ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಜ್ಞಾನಯಜ್ಞಾಶ್ಚ ಯತಯಃ ಸಂಶಿತವ್ರತಾಃ||28||

ಮತ್ತೆ ಹಲವರು ಈಶ್ವರಾರ್ಪಣ ಬುದ್ದಿಯಿಂದ ಲೋಕೋದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ತೊಡಗಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅದರಂತೆಯೇ ಅನೇಕರು ಸ್ವಧರ್ಮಪಾಲನಾರೂಪೀ ತಪೋಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡುವುದುಂಟು, ಮತ್ತೆ ಅನೇಕರು ಅಷ್ಟಾಂಗ ಯೋಗರೂಪೀ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡುವುದುಂಟು, ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಅಹಿಂಸಾದಿ ಕಠಿಣ ವ್ರತಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಶೀಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಭಗವಂತನ ನಾಮ- ಜಪ ಹಾಗೂ ಭಗವತ್ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ವಿಷಯಗಳ ಶಾಸ್ತ್ರಾಧ್ಯಯನ ರೂಪೀ ಜ್ಞಾನ ಯಜ್ಞ ಮಾಡುವುದುಂಟು||೨೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  27

ಸರ್ವಾಣೀಂದ್ರಿಯಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರಾಣಕರ್ಮಾಣಿ ಚಾಪರೇ| ಆತ್ಮ ಸಂಯಮಯೋಗಾಗ್ನೌ ಜುಹ್ವತಿ ಜ್ಞಾನದೀಪಿತೇ||27||

ಬೇರೆ ಯೋಗಿಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಯತ್ನಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಣದ ಸಮಸ್ತ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಗೊಂಡ ಆತ್ಮ- ಸಂಯಮರೂಪೀ ಯೋಗಾಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ||೨೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  26

ಶ್ರೋತ್ರಾದೀನೀಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯನ್ಯೇ ಸಂಯಮಾಗ್ನಿಷು ಜುಹ್ವತಿ| ಶಬ್ದಾದೀನ್ವಿಷಯಾನನ್ಯ ಇಂದ್ರಿಯಾಗ್ನಿಷು ಜುಹ್ವತಿ||26||

ಇನ್ನು ಬೇರೆ ಯೋಗಿಗಳು ಶ್ರೋತ್ರಾದಿಗಳಾದ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸಂಯಮ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವಾಧೀನತಾರೂಪೀ ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ವಿಷಯಗಳಿಂದ ತಡೆದು ತಮ್ಮ ವಶಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.ಮತ್ತೆ ಹಲವಾರು ಯೋಗಿಗಳು ಶಬ್ದಾದಿ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಇಂದ್ರಿಯರೂಪೀ ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಅರ್ಥಾತ್ ರಾಗ-ದ್ವೇಷ ರಹಿತವಾದ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ ಭಸ್ಮರೂಪ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ||೨೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  25

ದೈವಮೇವಾಪರೇ ಯಜ್ಞಂ ಯೋಗಿನಃ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ| ಬ್ರಹ್ಮಾಗ್ನಾವಪರೇ ಯಜ್ಞಂ ಯಜ್ಞೇನೈವೋಪಜುಹ್ವತಿ||೨೫||

ಕೆಲವು ಯೋಗಿಗಳು ದೇವತೆಗಳ ಉಪಾಸನಾ ರೂಪೀ ಯಜ್ಞವನ್ನೇ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಜ್ಞಾನಿಗಳಾದವರು ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮರೂಪೀ ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞದ ಮೂಲಕವೇ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಹೋಮ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.||೨೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  24

ಬ್ರಹ್ಮಾರ್ಪಣಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಹವಿಃ ಬ್ರಹ್ಮಾಗ್ನೌ ಬ್ರಹ್ಮಣಾಹುತಮ್| ಬ್ರಹ್ಮೈವ ತೇನ ಗಂತವ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಕರ್ಮಸಮಾಧಿನಾ||೨೪||

ಯಜ್ಞಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುವವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಈ ಭಾವನೆಯಿಂದಲೇ ಯಜ್ಞ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ - ಅರ್ಪಣವು ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ರುವ(ತುಪ್ಪದ ಪಾತ್ರೆ ಹಾಗೂ ಉದ್ಧರಣೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು) ಸಹ ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಹವಿಸ್ಸು ಅರ್ಥಾತ್ ಹವನ ಮಾಡುವ ಯೋಗ್ಯ ದ್ರವ್ಯಗಳೂ ಸಹ ಬ್ರಹ್ಮ ಹಾಗೂ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೀ ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೀ ಕರ್ತೃವಿನಿಂದ ಯಾವುದು ಹೋಮ ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೋ ಅದೂ ಸಹ ಬ್ರಹ್ಮವೇ ಆದುದರಿಂದ ಬ್ರಹ್ಮರೂಪೀ ಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿಸ್ಥನಾಗಿರುವ ಆ ಪುರುಷನಿಂದ ಯಾವುದು ಪಡೆಯುವುದು ಯೋಗ್ಯಫಲವಾಗಿದೆಯೋ ಅದೂ ಸಹ ಬ್ರಹ್ಮವೇ ಆಗಿದೆ.||೨೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  23

ಗತಸಂಗಸ್ಯ ಮುಕ್ತಸ್ಯ ಜ್ಞಾನಾವಸ್ಥಿತಚೇತಸಃ| ಯಜ್ಞಯಾಚರತಃ ಕರ್ಮ ಸಮಗ್ರಂ ಪ್ರವಿಲೀಯತೇ||೨೩||

ಆಸಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದವನು, ದೇಹಾಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಮಮತೆ ಇಲ್ಲದವನು ನಿರಂತರ ಪರಮಾತ್ಮನ ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾದ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳವನು ಈ ರೀತಿ ಕೇವಲ ಯಜ್ಞಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುವವನ ಎಲ್ಲಾ ಕರ್ಮಗಳೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಲೀನಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ||೨೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  22

ಯದೃಚ್ಛಾಲಾಭಸಂತುಷ್ಟೋ ದ್ವಂದ್ವಾತೀತೋ ವಿಮತ್ಸರಃ| ಸಮಃ ಸಿದ್ಧಾವಸಿದ್ಧೌ ಚ ಕೃತ್ವಾಪಿ ನ ನಿಬಧ್ಯತೇ||22||

ತಾನಾಗಿಯೇ ಏನು ದೊರೆಯುತ್ತದೆಯೋ ಅದರಲ್ಲಿ ಸಂತುಷ್ಟನಾಗಿರುವವನು ಮತ್ತು ಹರ್ಷ ಶೋಕಾದಿ ದ್ವಂದ್ವಗಳಿಂದ ದೂರಾದವನು ಹಾಗೂ ಮತ್ಸರ ಅರ್ಥಾತ್ ಅಸೂಯೆಯಿಲ್ಲದವನು ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಅಸಿದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಭಾವನೆಯುಳ್ಳ ಪುರುಷನು ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರೂ ಸಹ ಬಂಧಿತನಾಗುವುದಿಲ್ಲ. (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  21

ನಿರಾಶೀರ್ಯತಚಿತ್ತಾತ್ಮಾ ತ್ಯಕ್ತಸರ್ವಪರಿಗ್ರಹಃ| ಶಾರೀರಂ ಕೇವಲಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವನ್ನಾಪ್ನೋತಿ ಕಿಲ್ಬಿಷಮ್||೨೧||

ಅಂತಃಕರಣ ಶರೀರಾದಿಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿರುವವನು ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲಾ ಭೋಗವಸ್ತುಗಳನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿರುವವನೂ ಅಂತಹ ಆಸೆ-ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟವರು ಕೇವಲ ಶರೀರ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಕರ್ಮವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಇದ್ದರೂ ಸಹ ಪಾಪವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ದೋಷಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ||೨೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  20

ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಕರ್ಮಫಲಾಸಂಗಂ ನಿತ್ಯತೃಪ್ತೋ ನಿರಾಶ್ರಯಃ| ಕರ್ಮಣ್ಯಭಿಪ್ರವೃತ್ತೋsಪಿ ನೈವ ಕಿಂಚಿತ್ಕರೋತಿ ಸಃ||

ಯಾವ ಪುರುಷನು ಸಂಸಾರದ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದೆ ಸದಾ ಪರಮಾನಂದ ಪರಮಾತ್ಮನಲ್ಲಿಯೇ ನಿತ್ಯತೃಪ್ತನಾಗಿರುವವನು ಕರ್ಮ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿರತನಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಏನನ್ನೂ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ||೨೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  19

ಯಸ್ಯ ಸರ್ವೇ ಸಮಾರಂಭಾಃ ಕಾಮಸಂಕಲ್ಪ ವರ್ಜಿತಾಃ| ಜ್ನಾನಾಗ್ನದಗ್ಧಕರ್ಮಾಣಂ ತಮಾಹುಃ ಪಂಡಿತಂ ಬುಧಾಃ ||19||

ಯಾರ ಕರ್ಮಗಳೆಲ್ಲಾ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶಾಸ್ತ್ರ ಸಮ್ಮತವಾಗಿದ್ದು ಆಸೆ- ಆಕಾಂಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಕಲ್ಪಗಳಿಂದ ರಹಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆಯೋ ಅಂತಹ ಆ ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಅಗ್ನಿಯಿಂದ ಅವನ ಕರ್ಮಗಳೆಲ್ಲಾ ಭಸ್ಮವಾಗಿರುವ ಪುರುಷನನ್ನು ಜ್ಞಾನಿಗಳೂ ಸಹ ಪಂಡಿತ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ||೧೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  18

ಕರ್ಮಣ್ಯಕರ್ಮ ಯಃ ಪಶ್ಯೇದಕರ್ಮಣಿ ಚ ಕರ್ಮ ಯಃ| ಸ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ಮನುಷ್ಯೇಷು ಸ ಯುಕ್ತಃ ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಕೃತ್||೧೮||

ಯಾವ ಪುರುಷನು ಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಅಹಂಕಾರವಿಲ್ಲದೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಕರ್ಮ ಅರ್ಥಾತ್ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಕರ್ತೃತ್ವದ ಅಭಾವವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆಯೋ ಹಾಗೂ ಯಾವ ಪುರುಷನು ಅಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಅಜ್ಞಾನೀ ಪುರುಷರಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ತ್ಯಾಗದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಕರ್ಮವನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ತ್ಯಾಗರೂಪೀ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನೋಡುವನೋ ಆ ಪುರುಷನು ಮನುಷ್ಯರಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿವಂತನು ಮತ್ತು ಯೋಗಿಯು ಎಲ್ಲಾ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನು ||೧೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  17

ಕರ್ಮಣೋ ಹ್ಯಪಿ ಬೋದ್ಧವ್ಯಂ ಬೋದ್ಧವ್ಯಂ ಚ ವಿಕರ್ಮಣಃ | ಅಕರ್ಮಣಶ್ಚ ಬೋದ್ಧವ್ಯಂ ಗಹನಾ ಕರ್ಮಣೋ ಗತಿಃ ||೧೭||

ಕರ್ಮದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೂ, ಅಕರ್ಮದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೂ ಮತ್ತು ವಿಕರ್ಮ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಷಿದ್ಧ ಕರ್ಮಗಳ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೂ ಸಹ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಏಕೆಂದರೆ ಕರ್ಮದ ಗತಿಯು ಗಹನವಾಗಿದೆ ||೧೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  16

ಕಿಂ ಕರ್ಮ ಕಿಮಕರ್ಮೇತಿ ಕವಯೋsಪ್ಯತ್ರ ಮೋಹಿತಾಃ | ತತ್ತೇ ಕರ್ಮ ಪ್ರವಕ್ಷಾಮಿ ಯಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮೋಕ್ಷಸೇsಶುಭಾತ್||೧೬||

ಕರ್ಮ ಯಾವುದು? ಅಕರ್ಮ ಯಾವುದು? ಹೀಗೆ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಕುಶಲಮತಿಗಳೂ ಸಹ ಮತಿಭ್ರಮೆಗೊಳಗಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ನಾನು ಆ ಕರ್ಮ ಅರ್ಥಾತ್ ಕರ್ಮಗಳ ತತ್ವವನ್ನು ನಿನಗೋಸ್ಕರ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಹೇಳುವೆನು.ಅದನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ನೀನು ಅಶುಭ ಅರ್ಥಾತ್ ಕರ್ಮಬಂಧನದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದುವೆ ||೧೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  15

ಏವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಕೃತಂ ಕರ್ಮ ಪೂರ್ವೈರಪಿ ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ| ಕುರು ಕರ್ಮೈವ ತಸ್ಮಾತ್ವಂ ಪೂರ್ವೈಃ ಪೂರ್ವತರಂ ಕೃತಮ್||

ಈ ರೀತಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡೇ ಪೂರ್ವಕಾಲದವರಾದ ಮುಮುಕ್ಷು ಪುರುಷರಿಂದಲೂ ಸಹ ಕರ್ಮ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.ಆದುದರಿಂದ ನೀನೂ ಸಹ ಪೂರ್ವಜರಿಂದ ನಿರಂತರ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಕರ್ಮವನ್ನೇ ಮಾಡು ||೧೫ || (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  14

ನ ಮಾಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ಲಿಂಪಂತಿ ನ ಮೇ ಕರ್ಮಫಲೇ ಸ್ಪೃಹಾ | ಇತಿ ಮಾಂ ಯೋsಭಿಜಾನಾತಿ ಕರ್ಮಭಿರ್ನ ಸ ಬಧ್ಯತೇ ||೧೪||

ಕರ್ಮಗಳ ಫಲದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಇಚ್ಛೆಯಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಆದುದರಿಂದ ನನ್ನನ್ನು ಕರ್ಮಗಳು ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಯಾರು ನನ್ನನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆಯೋ ಅವನೂ ಸಹ ಕರ್ಮಗಳಿಂದ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ||೧೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  13

ಚಾತುರ್ವರ್ಣ್ಯಂ ಮಯಾ ಸೃಷ್ಟಂ ಗುಣಕರ್ಮ ವಿಭಾಗಶಃ| ತಸ್ಯ ಕರ್ತಾರಮಪಿ ಮಾಂ ವಿಧ್ಯ ಕರ್ತಾರಮವ್ಯಯಮ್||೧೩||

ಗುಣ ಮತ್ತು ಕರ್ಮಗಳ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ,ವೈಶ್ಯ ಮತ್ತು ಶೂದ್ರ ಎಂದು ನನ್ನ ಮೂಲಕ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಅವುಗಳ ಕರ್ತೃವಾದರೂ ಸಹ ಅವಿನಾಶೀ ಪರಮೇಶ್ವರನಾದ ನನ್ನನ್ನು ನೀನು ವಾಸ್ತವವಾಗಿಯೂ ಕರ್ತೃವಲ್ಲವೆಂದೇ ತಿಳಿದುಕೋ||೧೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  12

ಕಾಂಕ್ಷಂತಃ ಕರ್ಮಣಾಂ ಸಿದ್ಧಿಂ ಯಜಂತ ಇಹ ದೇವತಾಃ | ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಹಿ ಮಾನುಷೇ ಲೋಕೇ ಸಿದ್ಧಿರ್ಭವತಿ ಕರ್ಮಜಾ ||೧೨||

(ಮತ್ತು ಯಾರು ನನ್ನನ್ನು ಯಥಾರ್ಥವಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿಲ್ಲವೋ ಅವರು ) ಈ ಮಾನವ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಕರ್ಮಗಳ ಫಲವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಕರ್ಮಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಸಿದ್ಧಿಯೂ ಸಹ ಬಹು ಬೇಗ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ನನ್ನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಯುಕ್ತ ನೀನು ನನ್ನನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಿಂದಲೂ ಭಜಿಸು||೧೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  11

ಯೇ ಯಥಾ ಮಾಂ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ತಾಂಸ್ತಥೈವ ಭಜಾಮ್ಯಹಮ್ | ಮಮ ವರ್ತ್ಮಾನುವರ್ತಂತೇ ಮನುಷ್ಯಾಃ ಪಾರ್ಥ ಸರ್ವಶಃ||೧೧||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಯಾರು ನನ್ನನ್ನು ಹೇಗೆ ಭಜಿಸುತ್ತಾರೆಯೋ, ನಾನೂ ಸಹ ಅವರನ್ನು ಅದೇ ರೀತಿ ಭಜಿಸುತ್ತೇನೆ. ಈ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡ ಬುದ್ಧಿವಂತರಾದ ಮಾನವರು ಸಮೂಹವು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಿಂದಲೂ ನನ್ನ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ||೧೧|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  10

ವೀತರಾಗಭಯಕ್ರೋಧಾಃ ಮನ್ಮಯಾ ಮಾಮುಪಾಶ್ರಿತಾಃ| ಬಹವೋ ಜ್ಞಾನತಪಸಾ ಪೂತಾ ಮದ್ಭಾವಮಾಗತಾಃ||10||

ಮೊದಲು ಯಾರ ರಾಗ,ಭಯ ಮತ್ತು ಕ್ರೋಧ ಸರ್ವಥಾ ನಷ್ಟವಾಗಿದೆಯೋ ಮತ್ತು ಯಾರು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅನನ್ಯ ಪ್ರೇಮಪೂರ್ವಕ ಸ್ಥಿತರಾಗಿರುತ್ತಾರೋ ಅಂತಹ ನನ್ನ ಆಶ್ರಿತರಾಗಿರುವ , ಅನೇಕ ಭಕ್ತರು (ಹಿಂದಿನ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿರುವ) ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಪವಿತ್ರರಾಗಿ ನನ್ನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.||೧೦|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  9

ಜನ್ಮ ಕರ್ಮ ಚ ಮೇ ದಿವ್ಯಂ ಏವಂ ಯೋ ವೇತ್ತಿ ತತ್ವತಃ| ತ್ಯಕ್ತ್ವಾದೇಹಂ ಪುನರ್ಜನ್ಮ ನೈತಿ ಮಾಮೇತಿ ಸೋ$ರ್ಜುನ||೯||

ಹೇ ಅರ್ಜುನನೇ! ನನ್ನ ಜನ್ಮ ಮತ್ತು ಕರ್ಮಗಳು ದಿವ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿರ್ಮಲ ಹಾಗೂ ಅಲೌಕಿಕವಾಗಿವೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಯಾವ ಮನುಷ್ಯನು ತತ್ವದಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಶರೀರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನನ್ನನ್ನೇ ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ.||೯|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  8

ಪರಿತ್ರಾಣಾಯ ಸಾಧೂನಾಂ ವಿನಾಶಾಯ ಚ ದುಷ್ಕ್ರತಾಮ್ | ಧರ್ಮ ಸಂಸ್ಥಾಪನಾರ್ಥಾಯ ಸಂಭವಾಮಿ ಯುಗೇ ಯುಗೇ ||೮||

ಸಾಧು ಸತ್ಪುರುಷರನ್ನು ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೂ, ದುಷ್ಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ಸಂಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಯುಗ-ಯುಗಳಲ್ಲಿ ಅವತಾರ ತಾಳುತ್ತೇನೆ ||೮|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  7

ಯದಾ ಯದಾ ಹಿ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಗ್ಲಾನಿರ್ಭವತಿ ಭಾರತ | ಅಭ್ಯುತ್ಥಾನಮಧರ್ಮಸ್ಯ ತದಾತ್ಮಾನಂ ಸೃಜಾಮ್ಯಹಮ್ ||೭||

ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿ ಉಂಟಾದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಅಧರ್ಮವು ಹೆಚ್ಚಿದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ನಾನು ನನ್ನ ರೂಪವನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಅವತಾರ ತಾಳುತ್ತೇನೆ.ಸಾಕಾರ ರೂಪದಿಂದ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೋಚರಿಸುತ್ತೇನೆ||೭|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  6

ಅಜೋsಪಿ ಸನ್ನವ್ಯಯಾತ್ಮಾ ಭೂತಾನಾಮೀಶ್ವರೋsಪಿ ಸನ್ | ಪ್ರಕೃತಿಂ ಸ್ವಾಮಧಿಷ್ಠಾಯ ಸಂಭವಾಮ್ಯಾತ್ಮಮಾಯಯಾ ||೬||

ನಾನು ಅವಿನಾಶೀ ಸ್ವರೂಪೀ,ಜನ್ಮ ರಹಿತ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಹ ಹಾಗೂ ಸಮಸ್ತ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೂ ಒಡೆಯನಾದರೂ, ನನ್ನ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಅಧೀನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನನ್ನ ಯೋಗಮಾಯೆಯಿಂದ ಅವತರಿಸುತ್ತೇನೆ||೬|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  5

ಶ್ರೀ ಭಗವಾನುವಾಚ ಬಹೂನಿ ಮೇ ವ್ಯತೀತಾನಿ ಜನ್ಮಾನಿ ತವ ಚಾರ್ಜುನ | ತಾನ್ಯಹಂ ವೇದ ಸರ್ವಾಣಿ ನ ತ್ವಂ ವೇತ್ಥ ಪರಂತಪ ||೫||

ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಹೇಳಿದನು- ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ನನ್ನ ಮತ್ತು ನಿನ್ನ ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳು ಆಗಿ ಹೋಗಿವೆ. ಆದರೆ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ನೀನು ತಿಳಿಯಲಾರೆ ಮತ್ತು ನಾನುತಿಳಿದಿರುತ್ತೇನೆ.||೫|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  4

ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ ಅಪರಂ ಭವತೋ ಜನ್ಮ ಪರಂ ಜನ್ಮ ವಿವಸ್ವತಃ | ಕಥಮೇತದ್ವಿಜಾನೀಯಾಂ ತ್ವಮಾದೌ ಪ್ರೋಕ್ತವಾನಿತಿ ||೪||

ಅರ್ಜುನ ಹೇಳಿದನು- ನಿನ್ನ ಜನ್ಮವಾದರೋ ಇತ್ತೀಚಿನದು ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಜನ್ಮವು ಬಹಳ ಪುರಾತನವಾದದ್ದು.ಆದುದರಿಂದ ಈ ಯೋಗವನ್ನು ಕಲ್ಪದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದೆ ಎಂದು ಹೇಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲಿ?||೪|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  3

ಸ ಏವಾಯಂ ಮಯಾ ತೇsದ್ಯ ಯೋಗಃ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಪುರಾತನಃ| ಭಕ್ತೋsಸಿ ಮೇ ಸಖಾ ಚೇತಿ ರಹಸ್ಯಂ ಹ್ಯೇತದುತ್ತಮಮ್||೩||

ಅದೇ ಈ ಪುರಾತನವಾದ ಯೋಗವನ್ನು ಈಗ ನಾನು ನಿನಗೋಸ್ಕರವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದೇನೆ,ಏಕೆಂದರೆ ನೀನು ನನ್ನ ಭಕ್ತನೂ ಮತ್ತು ಪ್ರಿಯ ಸ್ನೇಹಿತನೂ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಈ ಯೋಗ ಬಹಳ ಉತ್ತಮ ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯ ಅರ್ಥಾತ್ ಮಾರ್ಮಿಕವಾದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ.||೩|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)

ಶ್ಲೋಕ  2

ಏವಂ ಪರಂಪರಾಪ್ರಾಪ್ತಮಿಮಂ ರಾಜರ್ಷಯೋ ವಿದುಃ| ಸ ಕಾಲೇನೇಹ ಮಹತಾ ಯೋಗೋ ನಷ್ಟಃ ಪರಂತಪ||೨||

ಈ ರೀತಿ ಪರಂಪರೆಯಿಂದ ಬಂದಿರುವ ಈ ಯೋಗವನ್ನು ರಾಜರ್ಷಿಗಳು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದರು.ಆದರೆ ಎಲೈ ಅರ್ಜುನ ! ಆ ಯೋಗವು ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದ ಈ ಭೂಲೋಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯಶಃ ನಶಿಸಿ ಹೋಗಿತ್ತು||೨|| (ಸಂಗ್ರಹಃ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವ್ರಂದ)