| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-29 ಗತೇsಪಿ ವಯಸಿ ಗ್ರಾಹ್ಯಾ ವಿದ್ಯಾ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಬುಧೈಃ | ಯದ್ಯಪಿ ಸ್ಯಾನ್ನ ಫಲದಾ ಸುಲಭಾ ಸಾನ್ಯಜನ್ಮನಿ || -ಸುಭಾಷಿತರತ್ನಭಾಂಡಾಗಾರ |
| ವಯಸ್ಸು ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ವರ್ಷದ ವಿವೇಕಿಗಳು ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿರಬೇಕು. ಈ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಅದು ಫಲ ಕೊಡದೇ ಇದ್ದರೂ ಮುಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-28 ನಾಪ್ರಾಪ್ಯಮಭಿವಾಂಛಂತಿ ನಷ್ಟಂ ನೇಚ್ಛಂತಿ ಶೋಚಿತುಮ್ | ಆಪತ್ಸು ಚ ನ ಮುಹ್ಯಂತಿ ನರಾಃ ಪಂಡಿತಬುದ್ಧಯಃ | |
| ವಿವೇಕಶಾಲಿಗಳಾದ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅಲಭ್ಯವಾದುದನ್ನು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ. ನಷ್ಟವಾದುದಕ್ಕೆ ವ್ಯಥೆಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆಪತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮೋಹಗೊಳ್ಳುವುದೂ ಇಲ್ಲ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-27 ಯೇಷಾಂ ಚಿತ್ತೇ ವಸೇದ್ಭಕ್ತಿಃ ಸರ್ವದಾ ಪ್ರೇಮರೂಪಿಣೀ | ನ ತೇ ಪಶ್ಯಂತಿ ಕೀನಾಶಂ ಸ್ವಪ್ನೇsಪ್ಯಮಲಮೂರ್ತಯಃ || -ಭಾಗವತಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ,೨-೧೬ |
| ಯಾರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಪ್ರೇಮರೂಪಿಣಿಯಾದ ನಿರ್ಮಲಭಕ್ತಿಯು ಇರುತ್ತದೆಯೋ, ಆ ನಿರ್ಮಲ ಭಕ್ತರು ಸ್ವಪ್ನದಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಯಮನನ್ನು ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-26 ರಸನೇ ತ್ವಂ ರಸಜ್ಞೇತಿ ವೃಥೈವ ಸ್ತೂಯತೇ ಬುಧೈಃ| ಅಪಾರಮಾಧುರೀಧಾಮರಾಮನಾಮಪರಾಙ್ಮುಖೀ| |
| ಅಯ್ಯೋ ನಾಲಿಗೆಯೇ, ಅಪಾರವಾದ ಮಾಧುರ್ಯಕ್ಕೆ ತವರಾದ ರಾಮನಾಮದ ಮಾಧುರ್ಯದಿಂದ ವಿಂಉಖಳಾದ ನಿನ್ನನ್ನು ಪಂಡಿತರು ರಸಜ್ಞೇ {ರಸವನ್ನು ತಿಳಿಯುವವಳು} ಎಂದು ಹೊಗಳುವುದು ವ್ಯರ್ಥವೇ ಸರಿ! (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-25 ಕಿಂ ಮಿತ್ರಮಂತೇ ಸುಕೃತಂ ನ ಲೋಕಾಃ| ಕಿಂ ಧ್ಯೇಯಮೀಶಸ್ಯ ಪದಂ ನ ಶೋಕಾಃ|| ಕಿಂ ಕಾಮ್ಯಮವ್ಯಾಜಸುಖಂ ನ ಭೋಗಾಃ| ಕಿಂ ಜಲ್ಪನೀಯಂ ಹರಿನಾಮ ನಾನ್ಯತ್|| -ರಸಗಂಗಾಧರ |
| ಕೊನೆಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ನೇಹಿತನಾರು? ಜನರಲ್ಲ, ಪುಣ್ಯ. ಧ್ಯಾನಿಸಲೇ ಬೇಕಾದದ್ದು ಯಾವುದು? ಈಶ್ವರನ ಪಾದ, ಶೋಕವಲ್ಲ. ಬಯಸಬೇಕಾದದ್ದು ಯಾವುದು? ಅವ್ಯಾಜವಾದ ಮುಕ್ತಿಸುಖ, ಕ್ಷಣಿಕಭೋಗಗಳಲ್ಲ. ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕಾದದ್ದು ಯಾವುದು? ಹರಿಯ ನಾಮ, ಬೇರೇನೂ ಅಲ್ಲ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-24 ಯಥಾ ಪುಮಾನ್ನ ಸ್ವಾಂಗೇಷು ಶಿರಃ ಪಾಣ್ಯಾದಿಷು ಕ್ವಚಿತ್| ಪಾರಕ್ಯಬುದ್ಧಿಂ ಕುರುತೇ ಏವಂ ಭೂತೇಷು ಮತ್ಪರಃ|| -ಭಾಗವತ,೪-೭-೫೩- |
| ಮನುಷ್ಯನು ಯಾವರೀತಿ ತಲೆ ಕೈ ಮೊದಲಾದ ತನ್ನ ಅವಯವಗಳಲ್ಲಿ ಪರಕೀಯ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವೋ, ಅದೇರೀತಿ ಪರಮಾತ್ಮನ ನಿಜಭಕ್ತನೂ ಕೂಡ ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಭೇದವನ್ನೆಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀವ್ಯಾಸ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಬೆಂಗಳೂರು) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-23 ಯಥಾ ದಾರುಮಯೀ ನಾರೀ ಯಥಾ ಯಂತ್ರಮಯೋ ಮೃಗಃ | ಏವಂ ಭೂತಾನಿ ಮಘವನ್ ಈಶತಂತ್ರಾಣಿ ವಿದ್ಧಿ ಭೋಃ || -ಭಾಗವತ,೬-೧೨-೧೦ |
| ಎಲೈ ಇಂದ್ರನೇ, ಮರದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಮಹಿಳೆಯ ಪ್ರತಿಮೆ ಮತ್ತು ಯಂತ್ರದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಮೃಗ, ಇವು ಹೇಗೆ ಅವುಗಳ ಒಡೆಯನಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವವೋ ಹಾಗೆಯೇ ಈ ಲೋಕದ ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಪರಮಾತ್ಮನ ವಶದಲ್ಲಿವೆ. ಅವನ ಆಣತಿಯಂತೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-22 ಯತ್ರ ಯತ್ರ ಕುಲೇ ವಾಸಃ ಯೇಷು ಕೇಷು ಭವೋsಸ್ತು ಮೇ | ತವ ದಾಸ್ಯೈಕಭಾವೇ ಸ್ಯಾತ್ ಸದಾ ಸರ್ವತ್ರ ಮೇ ರತಿಃ || -ಜಿತಂತಾಸ್ತೋತ್ರ |
| ಯಾವ ಕುಲದಲ್ಲಾದರೂ ನನ್ನ ವಾಸಾಗಲಿ, ಯಾರ ಕುಲದಲ್ಲಾದರೂ ನನ್ನ ಜನ್ಮವಾಗಲಿ, ಆದರೆ ನನ್ನ ಸಂತೋಷವು ಮಾತ್ರ ಯಾವಾಗಲೂ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯೂ ನಿನ್ನ ದಾಸ್ಯಭಾವವೊಂದರಲ್ಲಿಯೇ ಇರಲಿ. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-21 ಯತ್ರ ನಿರ್ಮಲಭಾವೇನ ಸಂಸಾರೇ ವರ್ತತೇ ಗೃಹೀ | ಧರ್ಮಂ ಚರತಿ ನಿಷ್ಕಾಮಂ ತತ್ರೈವ ರಮತೇ ಹರಿಃ || |
| ಗೃಹಸ್ಥನಾದವನು ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿದ್ದ ಹಾಗೆಯೇ ನಿರ್ಲಿಪ್ತವಾದ ಭಾವದಿಂದ {ಈಶ್ವರಾರ್ಪಣಬುದ್ಧಿಯಿಂದ} ಎಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಾಚರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೋ, ಅಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಹರಿ ನಲಿಯುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-20 ಕೋsರ್ಥ ಪುತ್ರೇಣ ಜಾತೇನ ಯೋ ನ ವಿದ್ಬಾನ್ನ ಧಾರ್ಮಿಕಃ | ಕಾಣೇನ ಚಕ್ಷುಷಾ ಕಿಂ ವಾ ಚಕ್ಷುಃ ಪೀಡೈವ ಕೇವಲಮ್ || -ಹಿತೋಪದೇಶ,೧-೧೨ |
| ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಲೀ, ದಾರ್ಮಿಕನಾಗಲೀ ಆಗದೇ ಇರುವ ಮಗನು ಜನಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಏನು ತಾನೇ ಪ್ರಯೋಜನ? ಕುರುಡಾದ ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ಏನಾದರೂ ಉಪಯೋಗ ಉಂಟೇ? ಅದು ಕಣ್ಣು ಬೇನೆಗೇ ಸರಿ.! (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಕೇವಲಂ ಜ್ಞಾತಶಾಸ್ತ್ರೋsಪಿ ಸ್ವಾವಸ್ಥಾಂ ಯೋ ನ ಬುಧ್ಯತೇ | ತಸ್ಯಾಕಿಂಚಿತ್ಕರಂ ಜ್ಞಾನಂ ಅಂಧಸ್ಯೇವ ಸುದರ್ಪಣಃ || -ಉಪಮಿತಿಭವಪ್ರಪಂಚಕಥಾ |
| ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ತಿಳಿದೂ ತನ್ನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಯಾವಾತನು ಅರಿಯಲಾರನೋ, ಕನ್ನಡಿಯು ಕುರುಡನಿಗೆ ಹೇಗೋ ಹಾಗೆ ಅವನಿಗೆ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಯಾವ ಬಗೆಯ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನೂ ಮಾಡಲಾರದು. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-18 ಕಿಂ ಕುಲೇನೋಪದಿಷ್ಟೇನ ಶೀಲಮೇವಾತ್ರ ಕಾರಣಮ್ | ಭವಂತಿ ಸುತರಾಂ ಸ್ಫೀತಾಃ ಸುಕ್ಷೇತ್ರೇ ಕಂಟಕಿದ್ರುಮಾಃ || -ಮೃಚ್ಛಕಟಿಕಾ, ೮-೨೯ |
| ಕುಲವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಏನೂ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು ನಡತೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಫಲವತ್ತಾದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳಿನ ಗಿಡಗಳು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. {ಹಾಗೆಯೇ ಒಳ್ಳೆಯ ಕುಲದಲ್ಲಿ ದುಷ್ಟನು ಇರಬಾರದೆಂದಿಲ್ಲ} (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-17 ಕಷ್ಟಾ ವೇಧವ್ಯಥಾ ಕಷ್ಟಃ ನಿತ್ಯಮುದ್ವಹನಕ್ಲಮಃ | ಶ್ರವಣಾನಾಮಲಂಕಾರಃ ಕಪೋಲಸ್ಯ ತು ಕುಂಡಲಮ್ || -ಅನರ್ಘರಾಘವ,೧-೪೦ |
| ಒಬ್ಬರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಅಥವಾ ಶ್ರಮ, ಆದರೆ ಅದೇ ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ಅಲಂಕಾರವಾಗಬಹುದು. ಕಿವಿಗಳು ಚುಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನೋವಿನೊಂದಿಗೆ ದಿನವೂ ಭಾರವನ್ನು ಹೊರುವ ಕಷ್ಟವನ್ನನುಭವಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಕೆನ್ನೆಗೆ ಅದೇ ಕುಂಡಲಗಳು ಅಲಂಕಾರವಾಗುತ್ತವೆ. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-16 ಕಾವ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವಿನೋದೇನ ಕಾಲೋ ಗಚ್ಛತಿ ಧೀಮತಾಮ್ | ವ್ಯಸನೇನ ತು ಮೂರ್ಖಾಣಾಂ ನಿದ್ರಯಾ ಕಲಹೇನ ವಾ || -ಹಿತೋಪದೇಶ, ೧-೩೨ |
| ಬುದ್ಧಿವಂತರ ಸಮಯವು ಕಾವ್ಯ, ಶಾಸ್ತ್ರ ಇವುಗಳನ್ನು ಓದಿ ಸಂತೋಷಪಡುವುದರಿಂದ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮೂರ್ಖರ ಸಮಯವು ಜೂಜು, ನಿದ್ರೆ ಅಥವಾ ಜಗಳ ಇವುಗಳಲ್ಲೇ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತದೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-15 ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮಮೋಕ್ಷೇಷು ನೇಚ್ಛಾ ಮಮ ಕದಾಚನ | ತ್ವತ್ಪಾದಪಂಕಜಾಸ್ವಾದ ಜೀವಿತಂ ದೀಯತಾಂ ಮಮ || ಚಿಂತಾಸ್ತೋತ್ರ |
| ಧರ್ಮ, ಅರ್ಥ, ಕಾಮ ಅಥವಾ ಮೋಕ್ಷ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದರಲ್ಲಿಯೂ ನನಗೆ ಇಚ್ಛೆ ಇಲ್ಲ. ನಿನ್ನ ಪಾದಕಮಲಗಳ ಆಸ್ವಾದದಿಂದ(ಲೇ) ನಾನು ಜೀವಿಸುವಂತೆ ಅನುಗ್ರಹ ಮಾಡು. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ-14 ಅನಾಗತ ವಿಧಾನಂತು ಕರ್ತವ್ಯಂ ಶುಭಮಿಚ್ಛತಾಂ | ಆಪದಾಶಂಕಮಾನೇನ ಪುರುಷೇಣ ವಿಪಶ್ಛಿತಾ || |
| ಮುಂದೆ ಅನರ್ಥವು ಸಂಭವಿಸಬಹುದೆಂಬ ಶಂಕೆಯಿದ್ದಾಗ ಶುಭವನ್ನು ಬಯಸುವ ವಿವೇಕಿಯು ಮೊದಲೇ ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಚಿಂತಿಸಬೇಕು. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ -13 ಸ್ವಭಾವೋ ನೋಪದೇಶೇನ ಶಕ್ಯತೇ ಕರ್ತುಮನ್ಯಥಾ | ಸುತಪ್ತಮಪಿ ಪಾನೀಯಂ ಪುನರ್ಗಚ್ಛತಿ ಶೀತತಾಮ್ || |
| ಉಪದೇಶಮಾಡುವದರಿಂದ ಒಬ್ಬನ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು (ಹುಟ್ಟುಗುಣ) ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಹೇಗೆ ನೀರನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿಕುದಿಸಿದರೂ ಅದು ಮತ್ತೆ ತಣ್ಣಗಾಗುತ್ತದೆಯೂ ಹಾಗೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ -12 ಅಲ್ಪಾನಾಮಪಿ ವಸ್ತೂನಾಂ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಸಾಧಿಕಾ | ತೃಣೈರ್ಗುಣತ್ವಮಾಪನ್ನೈಃ ಬಧ್ಯಂತೇ ಮತ್ತದಂತಿನಃ || |
| ಅರ್ಥ - ಅಲ್ಪವಾಗಿರುವ ವಸ್ತುಗಳೂ ಸಹ ಒಗ್ಗೂಡಿದಾಗ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತವೆ.ಹುಲ್ಲುಗಳನ್ನ ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ ಹೊಸೆಯಲ್ಲಟ್ಟ ಹಗ್ಗದಿಂದ ಮದ್ದಾನೆಗಳೂ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಸುಭಾಷಿತ 11 ಪೃಥವ್ಯಾಂ ತ್ರೀಣಿ ರತ್ನಾನಿ ಜಲಮನ್ನಂ ಸುಭಾಶಿತಂ | ಮೂಢೈಃ ಪಾಷಾಣಖಂಡೇಷು ರತ್ನಸಂಜ್ಞಾ ವಿಧೀಯತೇ || |
| ಅರ್ಥ: ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ರತ್ನಗಳು ಕೇವಲ ಮೂರೇ ಇರುವುದು. ಜಲ,ಆಹಾರ, ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತು. ಆದರೆ ಮೂರ್ಖರು ಕಲ್ಲಿನ ಚೂರುಗಳನ್ನ ರತ್ನ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಅನಾಗತ ವಿಧಾನಂತು ಕರ್ತವ್ಯಂ ಶುಭಮಿಚ್ಛತಾಂ | ಆಪದಾಶಂಕಮಾನೇನ ಪುರುಷೇಣ ವಿಪಶ್ಛಿತಾ || |
| ಮುಂದೆ ಅನರ್ಥವು ಸಂಭವಿಸಬಹುದೆಂಬ ಶಂಕೆಯಿದ್ದಾಗ ಶುಭವನ್ನು ಬಯಸುವ ವಿವೇಕಿಯು ಮೊದಲೇ ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಚಿಂತಿಸಬೇಕು. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಸ್ವಭಾವೋ ನೋಪದೇಶೇನ ಶಕ್ಯತೇ ಕರ್ತುಮನ್ಯಥಾ | ಸುತಪ್ತಮಪಿ ಪಾನೀಯಂ ಪುನರ್ಗಚ್ಛತಿ ಶೀತತಾಮ್ || |
| ಉಪದೇಶಮಾಡುವದರಿಂದ ಒಬ್ಬನ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು (ಹುಟ್ಟುಗುಣ) ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಹೇಗೆ ನೀರನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿಕುದಿಸಿದರೂ ಅದು ಮತ್ತೆ ತಣ್ಣಗಾಗುತ್ತದೆಯೂ ಹಾಗೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಅಲ್ಪಾನಾಮಪಿ ವಸ್ತೂನಾಂ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಸಾಧಿಕಾ | ತೃಣೈರ್ಗುಣತ್ವಮಾಪನ್ನೈಃ ಬಧ್ಯಂತೇ ಮತ್ತದಂತಿನಃ || |
| ಅರ್ಥ - ಅಲ್ಪವಾಗಿರುವ ವಸ್ತುಗಳೂ ಸಹ ಒಗ್ಗೂಡಿದಾಗ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸುತ್ತವೆ.ಹುಲ್ಲುಗಳನ್ನ ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ ಹೊಸೆಯಲ್ಲಟ್ಟ ಹಗ್ಗದಿಂದ ಮದ್ದಾನೆಗಳೂ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಪೃಥವ್ಯಾಂ ತ್ರೀಣಿ ರತ್ನಾನಿ ಜಲಮನ್ನಂ ಸುಭಾಶಿತಂ | ಮೂಢೈಃ ಪಾಷಾಣಖಂಡೇಷು ರತ್ನಸಂಜ್ಞಾ ವಿಧೀಯತೇ || |
| ಅರ್ಥ : ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ರತ್ನಗಳು ಕೇವಲ ಮೂರೇ ಇರುವುದು. ಜಲ,ಆಹಾರ, ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತು. ಆದರೆ ಮೂರ್ಖರು ಕಲ್ಲಿನ ಚೂರುಗಳನ್ನ ರತ್ನ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಮೃತಂ ಶರೀರಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಕಾಷ್ಟಲೋಷ್ಠ ಸಮಕ್ಷಿತೌ | ವಿಮುಖಾ ಬಾಂಧವಾ ಯಾಂತಿ ಧರ್ಮಸ್ತಮನುಗಚ್ಛತಿ|| - ಸೂಕ್ತಿಮುಕ್ತಾವಲಿ |
| ಮನುಷ್ಯನು ಸತ್ತಮೇಲೆ ಅವನ ಶರೀರವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಗೆ-ಕಲ್ಲಿನಂತೆ ಮಸಣದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಗೆಸೇರಿಸಿ ಅವನ ಬಾಂಧವರೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಾರೆ. ಆತನು ಆಚರಿಸಿದ ಧರ್ಮವು ಮಾತ್ರ ಆತನನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. (ಸಂಗ್ರಹ:ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಆಯುಃ ವರ್ಷಶತಂ ನೃಣಾಂ ಪರಿಮಿತಂ ರಾತ್ರೌ ತದರ್ಥಂ ಗತಂ ತಸ್ಮಾರ್ಧಸ್ಯ ಪರಸ್ಯ ಚಾರ್ಧಮಪರಂ ಬಾಲತ್ವ ವೃದ್ಧತ್ವಯೊಃ ಶೇಷಂ ವ್ಯಾಧಿ ವಿಯೋಗ ದುಃಖ ಭರಿತಂ ಸೇವಾದಿಭಿಃ ನೀಯತೆ ಜೀವೆ ವಾರಿತರಂಗ ಚಂಚಲ ತರೆ ಸೌಖ್ಯಂ ಕುತಃ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ |
| ಮಾನವನ ಆಯುಷ್ಯವು ನೂರು ವರ್ಷ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ. ಈ ನೂರು ವರ್ಷ ಹೇಗೆ ಕಳೆಯುವದು ಎಂದಿಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ೫೦ ವರ್ಷ ಕಾಲ ಅಂದರೆ ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಅರ್ಧ ಕಾಲವನ್ನು ಬಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಳೆಯುತ್ತೇವೆ. ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಜೀವನಾವಕಾಶದಲ್ಲಿ ರೋಗ, ವಿಯೋಗ, ದುಃಖ ಸೇವೆಗಳಿಂದ ತೊಂದರೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತೇವೆ. ನೀರಿನ ಅಲೆಗಳಿಗಿಂತ ಚಂಚಲವಾದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಸುಖವೆಲ್ಲಿದೆ? ಎಂದು ಕವಿ ಕೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಎಲ್ಲರೂ ನೂರು ವರ್ಷಕಾಲ ಬದುಕುವದೂ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಎಷ್ಟು ಕಾಲ ಬದುಕುತ್ತೇವೆಯೊ ಅಷ್ಟು ಕಾಲವನ್ನು ವ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸಿದಂತೆ ಕಳೆಯುವುದು, ಮುಖ್ಯವೆಂದಿಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಲ್ಯ ಯೌವ್ವನ ವೃದ್ಧಾವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಸತ್ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲು ಈ ಸುಭಾಷಿತ ತಿಳಿಸುವದು. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ಅರ್ಥಾಗವೊ ನಿತ್ಯಂ ಅರೋಗಿತಾ ಚ ಪ್ರಿಯಾ ಚ ಭಾರ‍್ಯಾ ಪ್ರಿಂiiವಾದಿನೀ ಚ ವಶ್ಯಶ್ಚ ಪುತ್ತೊ$ರ್ಥಕರೀ ಚ ವಿದ್ಯಾ ಷಡ್ ಜೀವಲೋಕಸ್ಯ ಸುಖಾನಿ ರಾಜನ್ -ಮಹಾಭಾರತ |
| ಧನಪ್ರಾಪ್ತಿ, ಆರೋಗ್ಯದಿಂದಿರುವದು, ಪ್ರಿಯಪತ್ನಿ ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತನ್ನಾಡುವದು, ತನ್ನ ವಶದಲ್ಲಿರುವ ಮಗ, ಹಣಗಳಿಸಲು ವಿದ್ಯೆ ಈ ಆರು ವಿಷಯಗಳು ಮಾನವನಿಗೆ ಸುಖವನ್ನು ತರುವಂತಹವು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿದುರನು ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಸಂತೋಷದಿಂದ ಇರಲು ಅಧಿಕಾರ, ವೈಭವ, ಆಸ್ತಿ ಮಿತ್ರರು ಮುಂತಾದವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿ ತನಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಭಂದಿಸಿದವರನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದು ವಿಶೇಷವಾಗಿರುವದು. ಈ ಮೇಲಿನ ಆರು ವಿಷಯಗಳು ಮಾನವನ ಸುಖ-ದುಃಖಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಾವು ತಿಳಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ವಿದ್ಯಾ ನಾಮ ನರಸ್ಯ ರೂಪಮಧಿಕಂ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನ ಗುಪ್ತಂ ಧನಂ ವಿದ್ಯಾ ಭೋಗಕರಿ ಯಶಸ್ಸುಖಕರೀ ವಿದ್ಯಾಗುರೂಣಾಂ ಗುರುಃ ವಿದ್ಯಾ ಬಂಧುಜನೋ ವಿದೇಶ ಗಮನೆ ವಿದ್ಯಾ ಪರಾದೇವತಾ ವಿದ್ಯಾ ರಾಜಸುಪೂಜಿತಾ ನತು ಧನಂ ವಿದ್ಯಾವಿಹೀನಃ ಪಶುಃ |
| ವಿದ್ಯೆಯು ಮಾನವರಿಗೆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾದಂತಹ ಸೌಂದರ‍್ಯವನ್ನು ತರುವದು. ವಿದ್ಯೆಯು ಮಾನವನಿಗೆ ಸಂಪತ್ತಾಗಿರುವದು, ವಿದ್ಯೆಯು ಭೋಗವನ್ನು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಸುಖವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವದು. ವಿದ್ಯೆಯು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗುರುವಾಗಿ ಕಾರ‍್ಯ ಮಾಡುವದು. ವಿದ್ಯೆ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಂಧು ಜನರಂತೆ ಕಾರ‍್ಯ ಮಾಡುವದು. ವಿದ್ಯೆಯು ಶ್ರೇಷ್ಠ ದೇವತೆಯಂತಿರುವದು. ಅಧಿಕಾರವಿರುವ ರಾಜರಿಂದಲೂ ವಿದ್ಯೆಗೆ ಗೌರವ ಸಿಗುವದು ಇವೆಲ್ಲವೂ ಹಣಕ್ಕೆ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹಣವಿದ್ದು ವಿದ್ಯೆಯಿಲ್ಲದವನು ಪಶುವಿಗೆ ಸಮಾನನಾಗಿದ್ದನೆಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಾನವ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯೆ ಕಲಿಯಬೇಕು. ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಹ ಹೊಸತನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತಲೇ ಸಂತೋಷ ಪಡಬೇಕೆಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀ ಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
| ನರತ್ವಂ ದುರ್ಲಭಂ ಲೋಕೇ ವಿದ್ಯಾ ತತ್ರ ಸುದುರ್ಲಭಾ | ಶೀಲಂ ಚ ದುರ್ಲಭಂ ತತ್ರ ವಿನಯಂ ತತ್ರ ಸುದುರ್ಲಭಮ್|| |
| ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಜನ್ಮ ಹಾಗೂ ಮನುಷ್ಯತ್ವ ಇವೆರಡೂ ದುರ್ಲಭವಾಗಿವೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಸದ್ವಿದ್ಯೆ ಹಾಗೂ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತೂ ದುರ್ಲಭ. ವಿದ್ಯೆ, ಜ್ಞಾನ ಲಭಿಸಿದರೂ ಶೀಲವಂತರಾಗಿರುವುದು ಇನ್ನೂ ದುರ್ಲಭ. ಇವೆಲ್ಲವಿದ್ದರೂ ವಿನವಂತರಾಗಿರುವುದು ಪರಮದುರ್ಲಭವೇ ಸರಿ. (ಸಂಗ್ರಹ: ಶ್ರೀಸ್ವರ್ಣವಲ್ಲೀ ಭಕ್ತವೃಂದ) |
like 0
Comment 0
